Οι μαθητές είναι οι πιο σκληρά εργαζόμενοι Έλληνες
Η πολιτική πρόληψης και αντιμετώπισης των μυοσκελετικών παθήσεων (ΜΣΠ) συμβάλλει στην προστασία όλων των νέων/εργαζομένων ανεξαρτήτως ηλικίας.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) εκτελεί μια πανευρωπαϊκή καμπάνια από το 2020 έως το 2022 για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία και τη σημασία της πρόληψής τους, με θέμα Υγιείς Χώροι Εργασίας – «Ελαφρώστε το φορτίο – Lighten the Load».
Ο στόχος είναι να ενθαρρύνει τους εργοδότες, τους εργαζόμενους και άλλους ενδιαφερόμενους να συνεργαστούν για την πρόληψη των ΜΣΠ και την προώθηση της καλής μυοσκελετικής υγείας μεταξύ των εργαζομένων της ΕΕ ακολουθώντας ένα πιλοτικό πρόγραμμα “Schools on the Move” (a research-based programme) με στόχο την προώθηση της φυσικής άσκησης στα σχολεία.
Η ευεξία και η υγεία συντελεί στην ικανότητα ενός ατόμου να ζει και να εργάζεται και αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα για υγιή γήρανση, γι’ αυτό και η πρόληψη θα πρέπει να γίνει συνείδηση όλων.
Η ενημέρωση, η εκπαίδευση καθώς και η δυνατότητα ενίσχυσης της κατανόησης του πώς και γιατί εμφανίζονται μυοσκελετικές παθήσεις κατά τη διάρκεια της ζωής και πώς μπορεί να προαχθεί η μυοσκελετική υγεία και να προληφθούν οι μυοσκελετικές παθήσεις θα συμβάλει στη μείωση του επιπολασμού των ΜΣΠ μεταξύ των εργαζομένων (ανεξάρτητα από την ηλικία τους).
Ο επιπολασμός των μυοσκελετικών παθήσεων (MSDs) σε παιδιά και νέους (7 έως 26,5 ετών) που εξακολουθούν να πηγαίνουν σχολείο, κολέγιο ή πανεπιστήμιο και που δεν έχουν εισέλθει ακόμη στην αγορά εργασίας είναι πολύ ψηλά περίπου 30%.
Ο μέσος επιπολασμός στους νέους εργαζόμενους (15 έως 32 ετών) που έχουν εισέλθει στην αγορά εργασίας είναι άρτιος υψηλότερα, περίπου στο 34%. Πολλοί νέοι εισέρχονται στην αγορά εργασίας με προϋπάρχοντα μυοσκελετικά προβλήματα (οσφυαλγία, πόνους στους ώμους/αυχένα/άνω άκρα) που μπορεί δυνητικά να επιδεινώνονται από την εργασία.
Η δια βίου επίδραση του μυοσκελετικού πόνου ξεκινά από την παιδική ηλικία γι’ αυτό και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να λαμβάνονται αντίστοιχα προληπτική μέτρα (π.χ. παρεμβάσεις ως προς την κακή στάση σώματος/ανύψωσης και μεταφοράς βαριάς σχολικής τσάντας, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει το 10% του βάρους του σώματος καθώς μπορεί να προκαλέσει σημαντική συμπίεση των μεσοσπονδύλιων δίσκων και αύξηση της κυρτότητας της σπονδυλικής στήλης).
Σε συνδυασμό με τους φυσικούς/σωματικούς παράγοντες κινδύνου, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες (όπως το stress και το burn out) οι οποίοι μπορούν συνεργικά να προκαλέσουν ΜΣΠ ή να συμβάλουν στη διατήρηση χρόνιων ΜΣΠ.
Οι ΜΣΠ μπορεί να προκληθούν από επίκτητους ή συγγενείς παράγοντες κινδύνου. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι περισσότεροι από τους επίκτητους παράγοντες κινδύνου είναι σωματικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοοικονομικοί και μπορούν σε μεγάλο βαθμό να προληφθούν.
Ο αριθμός των παραγόντων κινδύνων που μπορούν να προληφθούν, που δεν σχετίζονται με την εργασία και έχουν προταθεί ότι σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο ΜΣΠ σε παιδιά και εφήβους αφορούν υποσιτισμό και υπερβολικό βάρος, πολύ χαμηλά και πολύ υψηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, απουσία δραστηριοτήτων αναψυχής, κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ, τραυματισμοί από το παίξιμο ενός οργάνου, αθλητικοί τραυματισμοί, ψυχικά-νοητικά προβλήματα-κοινωνικές ανισότητες, υπερβολική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, φορτία σακιδίων πλάτης, κακές ή λανθασμένες στάσεις σώματος κατά την καθιστική εργασία, παρατεταμένη καθιστική εργασία.
Επίσης, οι διαστάσεις των σχολικών επίπλων είναι δυσανάλογες με αυτές των παιδιών. Τα ξύλινα σχολικά θρανία και οι άβολες σκληρές καρέκλες αντενδείκνυται για πολύωρη καθιστική εργασία. Οι μαθητές συνήθως υιοθετούν επίπονες στάσεις εργασίας, καθιστική κυφωτική στάση, χωρίς τη χρήση της πλάτης του καθίσματος, κλίση του αυχένα προς τα κάτω, καθώς δεν διδάσκονται για το πώς πρέπει να εργάζονται τηρώντας ορθά εργονομικά μέτρα.
Το ιδανικό θα ήταν να τηρούνται εργονομικά κριτήρια και να υπάρχουν ρυθμιζόμενα καθίσματα και γραφεία ώστε να προσαρμόζονται στο ύψος του κάθε μαθητή (λόγω της μεγάλης διακύμανσης των ανθρωπομετρικών διαστάσεων τους) και να εναλλάσσεται η θέση εργασίας (όρθια-καθιστή στάση εργασίας) ώστε να υιοθετείτε σωστή/ορθή/εργονομική στάση του σώματος και να βελτιώνεται και η επίδοση των μαθητών.
Η προαγωγή μιας ισχυρής φιλοσοφίας ασφάλειας των νέων με την συνεχή ευαισθητοποίηση τους με σχολικά προγράμματα σε θέματα υγείας και ασφάλειας, εκπαιδευτικές συνεδρίες, φυλλαδια ή μαθήματα με στόχο την ενημέρωση και την αλλαγή στάσεων και δεξιοτήτων θα ήταν αποτελεσματικά στην αύξηση της γνώσης και της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη μυοσκελετική δυσφορία και τον πόνο τόσο σε παιδιά όσο και σε νέους.
Ωστόσο, η αυξημένη γνώση δεν οδηγεί απαραίτητα σε βελτιωμένη συμπεριφορά. Τέτοιες πρωτοβουλίες πρέπει επομένως να συνοδεύονται από ενεργητικές παρεμβάσεις (για παράδειγμα, ασκήσεις). Παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν συνδυασμό δράσεων (εκπαιδευτικές παρεμβάσεις και ασκήσεις), οι οποίες έχουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας παρά ως μεμονωμένες ενέργειες.
Η αντιμετώπιση του αυξανόμενου αριθμού προβλημάτων υγείας στους μαθητές, εν μέρει προκαλείται από τον χρόνο που αφιερώνεται στην καθιστή ζωή και την έλλειψη της σωματικής δραστηριότητας. Ο συνδυασμός σωματικής δραστηριότητας και άσκησης, προγράμματα μυϊκής ενδυνάμωσης, μαθήματα γυμναστικής, εκπαιδεύσεις και νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις που ενσωματώνουν την κίνηση στα μαθήματα είναι πολλά υποσχόμενες παρεμβάσεις που μπορεί να έχουν ταχεία επιτυχία στην πρόληψη ή μείωση των ΜΣΠ.
“The best posture is your next posture”
Παράλληλα, επιτακτικός είναι και ο εργονομικός σχεδιασμός/εξοπλισμός (ειδικά σχεδιασμένα καθίσματα, γραφεία, οθόνες οπτικής απεικόνισης, υπολογιστές). Ο συνδυασμός αυτών των δύο μέτρων αποτελεί παράδειγμα καλής πρακτικής και πρόληψης. Τα ατυχήματα και οι τραυματισμοί μπορούν να μειωθούν αποτελεσματικά με την αναγνώριση, εκτίμηση κινδύνων των χώρων, υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων πρόληψης παιδικών ατυχημάτων συνδυαστικά με μέτρια φυσική δραστηριότητα.
Όλοι οι αρμόδιοι φορείς, η πολιτεία, η δημόσια υγεία, η εκπαιδευτικοί, οι Ειδικοί Ιατροί Εργασίας, οι εργονόμοι, οι ψυχολόγοι εργασίας οφείλουν να συνεργάζονται για την πρόληψη των ΜΣΠ και την προαγωγή της καλής μυοσκελετικής υγείας των παιδιών και των νέων.
Οι νέοι αποτελούν το μελλοντικό εργατικό δυναμικό της χώρας γι’ αυτό και είναι υποχρέωση όλων των αρμοδίων φορέων να τους εκπαιδεύσουμε να εργάζονται εργονομικά με γνώμονα την προστασία της υγείας τους και να υποστηρίζονται προγράμματα φυσικής δραστηριότητας, το παιχνίδι και ο αθλητισμός στο πλαίσιο των σχολείων με την ενσωμάτωση τήρησης μέτρων υγείας και ασφάλειας στην εκπαίδευση.
Η συστηματική ένταξη της κουλτούρας υγείας & ασφάλειας στα σχολεία θα προάγει την ποιότητα της εκπαίδευσης, θα αναπτύξει το θεσμό της πρόληψης μακροπρόθεσμα και θα συνεισφέρει στους στρατηγικούς στόχους της ολιστικής προαγωγής της υγείας με τη βελτίωση της σωματικής, ψυχικής και συναισθηματικής υγείας για όλους τους μαθητές.
Ελένη Ζορμπά, MD, PhD, Ειδική Ιατρός Εργασίας
Ελένη Ζορμπά: Η έννοια του χώρου εργασίας καθίσταται ολοένα και πιο ρευστή και πιο πολύπλοκη
Follow us στη σελίδα στο Facebook ΕΔΩ για να βλέπετε όλα τα νέα
About The Author
