Τον Ιανουάριο του 2021, πέντε χειροτέχνιδες από τη Μοζαμβίκη και τρεις designers από την Ολλανδία συναντήθηκαν στη Λίνγκα Λίνγκα – μια μικρή χερσόνησο στη Μοζαμβίκη – για ένα design residency τριών εβδομάδων. Το αποτέλεσμα ήταν δύο πρωτότυπα: ένα αμπαζούρ που ανάβει στο σκοτάδι και μια μικρή τσάντα που φορτίζει ένα τηλέφωνο.
Το εργαστήριο ήταν μια συνεργασία μεταξύ διαφόρων στούντιο από τη Μοζαμβίκη και την Ολλανδία, συμπεριλαμβανομένης της Pauline van Dongen, μιας Ολλανδής σχεδιάστριας μόδας που ειδικεύεται στα έξυπνα υφάσματα και ρούχα. Η van Dongen πιστεύει σε ένα μέλλον όπου τα πάντα θα λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια, γι’ αυτό και σχεδιάζει την πρώτη παγκόσμια Solar Biennale αργότερα φέτος. Και το timing της δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερος.
Η ηλιακή ενέργεια γνωρίζει μεγάλη άνθηση
Μόνο την τελευταία δεκαετία, στις ΗΠΑ, ο αριθμός των εγκατεστημένων ηλιακών συλλεκτών έχει αυξηθεί κατά 40%, ενώ το κόστος εγκατάστασής τους έχει μειωθεί περισσότερο από 70%. Τώρα, η κυβέρνηση Biden θέλει η χώρα να παράγει σχεδόν το ήμισυ της ηλεκτρικής της ενέργειας από τον ήλιο μέχρι το 2050 (σε σύγκριση με μόλις 4% το 2020). Το νομοσχέδιο για τις υποδομές που ψηφίστηκε τον Νοέμβριο περιλαμβάνει δισεκατομμύρια δολάρια για έργα καθαρής ενέργειας, δημιουργώντας δυναμική για περισσότερη καινοτομία στον κλάδο.
Ήδη, ένας αυξανόμενος αριθμός σχεδιαστών και νεοσύστατων επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο ηγείται αυτού που η Van Dongen αποκαλεί «ηλιακό κίνημα».
Ως αποτέλεσμα, οι ηλιακές εφαρμογές γίνονται όλο και πιο ποικίλες: μια εταιρεία στις ΗΠΑ έχει αναπτύξει ηλιακές κυψέλες που μπορούν να ενσωματωθούν σε παράθυρα. Μια άλλη εταιρεία έχει μετατρέψει τους ηλιακούς συλλέκτες σε αριστουργήματα με σχέδια, επανασχεδιάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι ασημένιες γραμμές φαίνονται στους συλλέκτες. Αλλού, οι σχεδιαστές δημιουργούν χρωματιστά γυάλινα τραπέζια που μπορούν να απορροφήσουν ενέργεια από το φως της ημέρας και να φορτίσουν τις συσκευές σας, ρούχα που μπορούν να φορτίσουν τα τηλέφωνά σας και υφασμάτινες οροφές που μπορούν να απλωθούν πάνω από κτίρια, ενώ παράλληλα αξιοποιούν την ενέργεια από τον ήλιο. Καθώς η ηλιακή ενέργεια γίνεται όλο και πιο προσιτή, οι επιλογές αυξάνονται και το 2022 μπορεί κάλλιστα να γίνει μια χρονιά-σταθμός για την ηλιακή ενέργεια.
Η Solar Biennale θα φιλοξενηθεί στο Ρότερνταμ, συγκεντρώνοντας πρωτοπόρους στην ηλιακή ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων σχεδιαστών, ερευνητών και φιλοσόφων. Η σύλληψή της έγινε από τη Van Dongen και μια άλλη υπολογίσιμη δύναμη στον κλάδο του ηλιακού σχεδιασμού, την Ολλανδέζα σχεδιάστρια Marjan van Aubel. Για τις ίδιες, η κυρίαρχη αφήγηση γύρω από την ηλιακή ενέργεια μέχρι σήμερα ήταν τεχνοκρατική, εστιάζοντας στην απόσβεση και την αποδοτικότητα.
«Αυτό δυσκολεύει τους ανθρώπους να συσχετιστούν και να συνδεθούν με την ηλιακή ενέργεια σε επίπεδο κουλτούρας», λέει η Van Dongen.
Σε αυτό το σημείο υπεισέρχεται η σχεδίαση.
Οι σχεδιαστές έχουν τη δυνατότητα να πάρουν ένα κομμάτι τεχνολογίας και να βοηθήσουν τους ανθρώπους να το κατανοήσουν και να εμπλακούν με αυτό. Σε αντίθεση με άλλες πηγές ανανεώσιμης ενέργειας, η ηλιακή ενέργεια έχει πολλές μορφές: δεν μπορείτε να τοποθετήσετε μια ανεμογεννήτρια στην αυλή σας (αν και ένας έξυπνος νέος τοίχος μπορεί να το αλλάξει αυτό), αλλά μπορείτε να φορέσετε ένα σακάκι με ηλιακή ενέργεια, να μετασκευάσετε το σπίτι σας με ηλιακά παράθυρα ή να βρείτε τρόπους να ενσωματώσετε την ηλιακή ενέργεια στην καθημερινή σας ζωή.
Η Van Dongen συνεργάζεται επί του παρόντος με μια ολλανδική εταιρεία κλωστοϋφαντουργικής αρχιτεκτονικής που ονομάζεται Tentech για την ανάπτυξη ενός δομικού υφαντού υφάσματος με ηλιακά πάνελ λεπτού φιλμ. Ο στόχος είναι να αναπτυχθεί ένα ύφασμα που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δομικό υλικό, οπότε θα πρέπει να είναι επίσης πυράντοχο και ανθεκτικό.
«Αυτό ανοίγει νέες εφαρμογές για την ηλιακή τεχνολογία που θα ενσωματωθεί σε μεγάλες σκηνές και υφασμάτινες προσόψεις», λέει. Θα βοηθούσε επίσης ένα κτίριο που λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια να φαίνεται ωραίο.
Προς το παρόν, οι περισσότεροι εμπορικοί ηλιακοί συλλέκτες έχουν σχεδιαστεί για να τοποθετούνται σε μια βάση που στερεώνεται στο έδαφος ή βιδώνεται απευθείας στην οροφή.
Αλλά ένα εντελώς νέο κίνημα αναδύεται, όπου τα ίδια τα κτίριά μας γίνονται τα πάνελ. Αυτό ονομάζεται «φωτοβολταϊκά ενσωματωμένα στο κτίριο». Το πιο διάσημο παράδειγμα είναι τα ηλιακά πλακίδια της Tesla, αλλά όλο και περισσότερα παραδείγματα εμφανίζονται σταδιακά.
Το φετινό περίπτερο της Ολλανδίας στην Expo του Ντουμπάι τροφοδοτήθηκε από ημιδιαφανείς ηλιακές κυψέλες ενσωματωμένες σε μια χρωματιστή γυάλινη οροφή, ευγενική χορηγία της σχεδιάστριας Marjan van Aubel.
Και στο Παρίσι, ένα δίδυμο πύργων που πρόκειται να ολοκληρωθεί σύντομα (από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Jean Nouvel) θα διαθέτει μια ολόκληρη πρόσοψη από 825 πάνελ χρυσής απόχρωσης. Αυτά σχεδιάστηκαν από την Solar Visuals, μια ολλανδική εταιρεία που αναπτύσσει μονάδες πρόσοψης κτιρίων που μπορούν να πάρουν οποιοδήποτε σχήμα και οποιοδήποτε μοτίβο μπορεί να φανταστεί κανείς.
Εν τέλει, όσο περισσότερες επιλογές έχουν οι ιδιώτες και οι επιχειρήσεις για να κάνουν τη μετάβαση στην ηλιακή ενέργεια, τόσο πιο πιθανό είναι να την υιοθετήσουν.
Ο Garrett Nilsen είναι ο εκτελών χρέη διευθυντή του Γραφείου Τεχνολογιών Ηλιακής Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, το οποίο υποστηρίζει τη χρηματοδότηση των φωτοβολταϊκών και άλλων ηλιακών τεχνολογιών.
Ο Nilsen λέει ότι η σταθερή μείωση του κόστους έχει οδηγήσει στην υιοθέτηση της ηλιακής ενέργειας, αλλά μεγάλο μέρος της εμπειρίας μας μέχρι στιγμής έχει γεμίσει με «συναλλακτικές τριβές», όπως η εξασφάλιση αδειών και το να υπολογίσουμε πόσο θα εξοικονομήσουμε στους λογαριασμούς μακροπρόθεσμα.
«Τώρα που βρισκόμαστε σε χαμηλότερο επίπεδο κόστους, μήπως η τριβή προέρχεται από αλλού, όπως το πώς φαίνεται οπτικά κάτι;» λέει.
Κάθε χρόνο, το Γραφείο Τεχνολογιών Ηλιακής Ενέργειας λαμβάνει 280 εκατομμύρια δολάρια από το Κογκρέσο, τα οποία χρησιμοποιεί για τη χρηματοδότηση ενός ευρέος φάσματος προσπαθειών έρευνας και ανάπτυξης της ηλιακής ενέργειας μέσω προγραμμάτων κατάρτισης και διαγωνισμών, όπως το πολυπόθητο βραβείο American-Made Solar Prize. (Τώρα, στο πέμπτο έτος του, το τελευταίο χορηγεί ένα βραβείο ύψους 3 εκατομμυρίων δολαρίων για την επιτάχυνση της ηλιακής καινοτομίας).
Τα τελευταία χρόνια, η SETO έχει επικεντρωθεί σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των ολοκληρωμένων αρχιτεκτονικών ηλιακών λύσεων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν να γίνει η ηλιακή ενέργεια ελκυστική σε περισσότερους ανθρώπους. Το 2016, η SETO απένειμε 1 εκατομμύριο δολάρια σε μια νεοσύστατη επιχείρηση που ονομάζεται Sistine Solar. Με έδρα το Sommerville της Μασαχουσέτης, η εταιρεία ανέπτυξε ένα σύνολο γραφικών επικαλύψεων που μπορούν να ταιριάζουν με οποιαδήποτε αισθητική στέγης, από τερακότα μέχρι μια πλήρως προσαρμόσιμη εμφάνιση με εταιρικό λογότυπο στην οροφή. Έκτοτε, τα πάνελ της εταιρείας έχουν αναπτυχθεί σε 23 πολιτείες της χώρας. Και μόλις φέτος, η SETO χορήγησε 405.000 δολάρια σε μια νέα νεοσύστατη επιχείρηση που ονομάζεται Asoleyo, η οποία δημιουργεί «περήφανα ηλιακά» πάνελ με περίπλοκα μοτίβα.
«Υπάρχει τεράστιο περιθώριο για πραγματική δημιουργικότητα όσον αφορά το μέλλον της ηλιακής ενέργειας», λέει ο Nilsen.
Τελικά, η υιοθέτηση της ηλιακής ενέργειας θα μπορούσε να κλιμακωθεί.
Περισσότερες κρατικές επιχορηγήσεις οδηγούν σε περισσότερη καινοτομία, η οποία οδηγεί σε περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις. Το 2020, οι επενδύσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων στην κλιματική τεχνολογία έφθασαν στο ύψος ρεκόρ των 16,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Προς το παρόν, το σχέδιο Build Back Better του Μπάιντεν, το οποίο πρότεινε 1,75 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κοινωνικές και κλιματικές δαπάνες, είναι νεκρό. Αλλά οι ηλιακές προοπτικές είναι ελπιδοφόρες ακόμη και χωρίς αυτό.
«Θα έχουμε ένα επιτυχημένο 2022 για την ηλιακή ενέργεια, ανεξάρτητα από τα μεγάλα νομοσχέδια που προκύπτουν», λέει ο Bill Nussey, ιδρυτής του Freeing Energy Project, αποστολή του οποίου είναι να επιταχύνει τη μετάβαση σε καθαρότερη και φθηνότερη ενέργεια.
Ο Nussey πέρασε τα τελευταία τρία χρόνια παίρνοντας συνεντεύξεις από περισσότερους από 300 ειδικούς και καινοτόμους στον τομέα της ηλιακής ενέργειας για το τελευταίο του βιβλίο, Freeing Energy. Για τον ίδιο, η ουσία βρίσκεται σε έργα μικρότερης κλίμακας, όπως ένα μόνο σχολείο που εγκαθιστά ηλιακούς συλλέκτες στη στέγη του, ή ακόμη και μια μικρή γειτονιά που επιλέγει την κοινοτική ηλιακή ενέργεια.
«Αν θέλετε να εργαστείτε για την κλιματική αλλαγή, πρέπει να φτιάξετε όμορφα προϊόντα και να αφήσετε τις κοινότητες να αναλάβουν την ευθύνη».
Πίσω στη Μοζαμβίκη, η συνεργασία μεταξύ των σχεδιαστών ηλιακών συστημάτων και των τοπικών χειροτεχνών κατέληξε σε ένα νέο υλικό που ονομάζεται “solar palha”, το οποίο μεταφράζεται ως «ηλιακός φοίνικας» και χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία μιας σειράς από αμπαζούρ και τσάντες για τις οικογένειες. Το υλικό γεννήθηκε μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες, αλλά έκανε την ηλιακή ενέργεια απτή με τρόπους που δεν έχουν κάνει τα ηλιακά πάρκα μεγάλης κλίμακας.
«Για τις γυναίκες στη Μοζαμβίκη, η ηλιακή ενέργεια έχει γίνει πιο προσιτή και κατανοητή, δίνοντάς τους τελικά τη δυνατότητα να ενισχύσουν τη θέση τους στην κοινότητα», καταλήγει η Van Dongen.
Πηγή: Fact Company
Υπάρχει λύση ώστε να παίρνουμε ηλιακή ενέργεια χωρίς να βάλουμε φωτοβολταϊκά στη στέγη μας?
Οι πλωτές μονάδες ηλιακής ενέργειας και η ιστορία τους
Αειφόρος ενέργεια: Από την Cop 26 στην Cop 28 – Ήρθε η ώρα για δράση!
Follow us στη σελίδα στο Facebook ΕΔΩ για να βλέπετε όλα τα νέα
About The Author
