Η υπερθέρμανση του πλανήτη αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τα θερμόαιμα ζώα, τα οποία πρέπει να διατηρούν σταθερή εσωτερική θερμοκρασία σώματος. Όπως μπορεί να σας πει όποιος έχει πάθει θερμοπληξία, το σώμα μας καταπονείται σοβαρά όταν υπερθερμαίνεται.
Τα ζώα αντιμετωπίζουν την υπερθέρμανση του πλανήτη με διάφορους τρόπους. Ορισμένα μετακινούνται σε πιο δροσερές περιοχές, όπως πιο κοντά στους πόλους ή σε ψηλότερα εδάφη. Κάποια αλλάζουν το χρονοδιάγραμμα βασικών γεγονότων της ζωής τους, όπως η αναπαραγωγή και η μετανάστευση, ώστε να πραγματοποιούνται σε πιο δροσερές εποχές. Και άλλα εξελίσσονται ώστε να αλλάζουν το μέγεθος του σώματός τους για να ψύχονται πιο γρήγορα.
Η νέα μας έρευνα εξέτασε έναν άλλο τρόπο με τον οποίο τα ζωικά είδη αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή: αλλάζοντας το μέγεθος των αυτιών, της ουράς, του ράμφους και άλλων μερών του σώματός τους. Εξετάσαμε τη δημοσιευμένη βιβλιογραφία και βρήκαμε παραδείγματα ζώων που αυξάνουν το μέγεθος των αποφύσεων του σώματός τους παράλληλα με την κλιματική αλλαγή και τις σχετικές αυξήσεις της θερμοκρασίας.
Με τον τρόπο αυτό, εντοπίσαμε πολλαπλά παραδείγματα ζώων που μεταβάλλουν το σχήμα τους – συμπεριλαμβανομένων και ειδών στην Αυστραλία. Το μοτίβο είναι ευρέως διαδεδομένο και υποδηλώνει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος μπορεί να οδηγήσει σε θεμελιώδεις αλλαγές στη μορφή των ζώων.
Υπακούοντας στον κανόνα του Allen
Είναι γνωστό ότι τα ζώα χρησιμοποιούν τα μέρη του σώματός τους για να ρυθμίζουν την εσωτερική τους θερμοκρασία. Οι αφρικανικοί ελέφαντες, για παράδειγμα, διοχετεύουν ζεστό αίμα στα μεγάλα αυτιά τους, τα οποία στη συνέχεια κουνάνε για να διαχέουν τη θερμότητα. Τα ράμφη των πτηνών επιτελούν παρόμοια λειτουργία – η ροή του αίματος μπορεί να εκτρέπεται στο ράμφος όταν το πτηνό ζεσταίνεται.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι μεγαλύτερες αποφύσεις έχουν πλεονεκτήματα σε θερμότερα περιβάλλοντα. Στην πραγματικότητα, ήδη από τη δεκαετία του 1870, ο Αμερικανός ζωολόγος Τζόελ Άλεν παρατήρησε ότι σε ψυχρότερα κλίματα, τα θερμόαιμα ζώα – γνωστά και ως ενδόθερμα – τείνουν να έχουν μικρότερες αποφύσεις, ενώ εκείνα σε θερμότερα κλίματα τείνουν να έχουν μεγαλύτερες.
Το μοτίβο αυτό έγινε γνωστό ως κανόνας του Allen, ο οποίος έκτοτε έχει υποστηριχθεί από μελέτες πτηνών και θηλαστικών.
Βιολογικά μοτίβα όπως ο κανόνας του Allen μπορούν επίσης να βοηθήσουν να γίνουν προβλέψεις για το πώς θα εξελιχθούν τα ζώα καθώς το κλίμα θερμαίνεται. Η έρευνά μας είχε ως στόχο να βρει παραδείγματα αλλαγής του σχήματος των ζώων κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, που να συνάδουν με την αύξηση της θερμοκρασίας και τον κανόνα του Allen.
Ποια ζώα αλλάζουν;
Βρήκαμε ότι τα περισσότερα τεκμηριωμένα παραδείγματα αλλαγής σχήματος αφορούν τα πτηνά – συγκεκριμένα, αυξήσεις στο μέγεθος του ράμφους.
Αυτό περιλαμβάνει αρκετά είδη παπαγάλων της Αυστραλίας. Μελέτες δείχνουν ότι το μέγεθος του ράμφους των gang-gang cockatoo και των red-rumped παπαγάλων έχει αυξηθεί από 4% έως 10% από το 1871 μέχρι σήμερα.
Οι αποφύσεις των θηλαστικών αυξάνονται επίσης σε μέγεθος. Για παράδειγμα, στη μασκοφόρα μυγαλή, το μήκος της ουράς και των ποδιών έχει αυξηθεί σημαντικά από το 1950. Και στη μεγάλη roundleaf νυχτερίδα, το μέγεθος των φτερών αυξήθηκε κατά 1,64% κατά την ίδια περίοδο.
Η ποικιλία των παραδειγμάτων δείχνει ότι η αλλαγή σχήματος συμβαίνει σε διαφορετικούς τύπους αποφύσεων και σε μια ποικιλία ζώων, σε πολλά μέρη του κόσμου. Χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες για να καθοριστεί ποια είδη ζώων επηρεάζονται περισσότερο.
Γιατί έχει σημασία η αλλαγή μορφής;
Η έρευνά μας συμβάλλει στην επιστημονική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η άγρια ζωή θα ανταποκριθεί στην κλιματική αλλαγή. Εκτός από τη βελτίωση της ικανότητάς μας να προβλέπουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αυτό θα μας επιτρέψει να προσδιορίσουμε ποια είδη είναι πιο ευάλωτα και πρέπει να έχουν προτεραιότητα στη διατήρηση.
Η έκθεση, τον περασμένο μήνα, της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή έδειξε ότι έχουμε πολύ λίγο χρόνο για να αποτρέψουμε την καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ενώ η έρευνά μας δείχνει ότι ορισμένα ζώα προσαρμόζονται στην κλιματική αλλαγή, πολλά δεν θα προσαρμοστούν. Για παράδειγμα, ορισμένα πτηνά μπορεί να πρέπει να διατηρήσουν μια συγκεκριμένη διατροφή, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να αλλάξουν το σχήμα του ράμφους τους. Άλλα ζώα μπορεί απλώς να μην είναι σε θέση να εξελιχθούν εγκαίρως.
Έτσι, ενώ η πρόβλεψη του τρόπου με τον οποίο η άγρια ζωή θα ανταποκριθεί στην κλιματική αλλαγή είναι σημαντική, ο καλύτερος τρόπος για την προστασία των ειδών στο μέλλον είναι να μειωθούν δραματικά οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να αποτραπεί όσο το δυνατόν περισσότερο η υπερθέρμανση του πλανήτη.
Πηγή: World Economic Forum – των Sara Ryding & Matthew Symonds
Wild Life! Ισορροπία, Εναρμόνιση, Σταθερότητα…