Ιανουάριος
Joe Biden, Ηνωμένες Πολιτείες
Η χρονιά ξεκίνησε με θετικό πρόσημο, με την ορκωμοσία του Joe Biden ως 46ου προέδρου των ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου. Ο Biden ασχολείται με την αποκατάσταση της διεθνούς θέσης της χώρας. Οι ΗΠΑ επανήλθαν γρήγορα στη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Προσέφεραν στενότερη συνεργασία με τους συμμάχους στην Ευρώπη και την Ασία και, καθώς επιταχύνεται η χορήγηση του εμβολίου Covid-19, σχεδίασαν ένα μεγάλο πακέτο τόνωσης της οικονομίας των ΗΠΑ.
Οι διορισμοί του Biden στο υπουργικό του συμβούλιο έδειξαν μια επιστροφή στην πολυμέρεια και μια επαναφορά της διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες. Η εμβληματική του πρωτοβουλία είναι μια νέα «συμμαχία των δημοκρατιών».
Αυτό φαίνεται να αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της Κίνας, αποφεύγοντας παράλληλα τη μετωπική σύγκρουση με το Πεκίνο. Οι δεσμοί με άλλα αυταρχικά καθεστώτα, όπως η Σαουδική Αραβία, θα είναι πιο τυπικοί. Νέες εμπορικές συμφωνίες, όπως αυτή που επιδιώκει το Ηνωμένο Βασίλειο, βρίσκονται σε αναμονή, μέχρι να προκύψει η ανάκαμψη των ΗΠΑ.
Σε κάθε περίπτωση, ο Biden καλείται να αντιμετωπίσει ένα κυριαρχούμενο από συντηρητικούς ανώτατο δικαστήριο, όπου ελλοχεύει μια μάχη για τα δικαιώματα στην άμβλωση. Όσοι ήλπιζαν στην ανάληψη δράσης για την αστυνομική βία και τον ρατσισμό εν γένει, μπορεί και να απογοητεύτηκαν.
Ο Biden αντιμετώπισε τρεις προσωπικές πολιτικές προκλήσεις το 2021: τον μύθο των «κλεμμένων εκλογών» που διακινεί ο Donald Trump, ο οποίος χρησιμοποίησε τις τηλεοπτικές πλατφόρμες και τη βάση των οπαδών του για να απονομιμοποιήσει τον διάδοχό του, τους αριστερούς Δημοκρατικούς που αντιτίθενται στις κεντρώες πολιτικές του Biden, και τα ερωτήματα για την υγεία του – καθώς είναι και 78 ετών – τα οποία για την ώρα έχουν υποχωρήσει στο παρασκήνιο.
Φεβρουάριος
Recep Tayyip Erdogan, Τουρκία
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, ο οποίος έγινε 67 ετών τον Φεβρουάριο και γιόρτασε τα 20 χρόνια από την ίδρυση του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, είναι ο αρχετυπικός εκλεγμένος «ισχυρός άνδρας». Ο παγκόσμιος αγώνας εξουσίας μεταξύ τέτοιων ηγετών και μεταρρυθμιστικών, φιλοδημοκρατικών δυνάμεων από το Περού και την Ταϊλάνδη μέχρι τη Λευκορωσία και το Χονγκ Κονγκ χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό το 2021.
Όπως πολλοί τέτοιοι ηγέτες, ο Erdogan ασκεί μια επιθετική εξωτερική πολιτική που αποσκοπεί στην καλλιέργεια εθνικιστικού-πατριωτικού συναισθήματος και στην απόσπαση της προσοχής από τα εσωτερικά προβλήματα. Έτσι, μέσα στο 2021 έχουμε δει περισσότερη βία κατά των Κούρδων στη Συρία και περισσότερη τουρκική ανάμειξη στη Λιβύη, τα Βαλκάνια και τον Καύκασο. Ωστόσο, η αποχώρηση του Trump και η λιγότερο φιλική προσέγγιση του Biden οδηγεί τον Erdogan να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την ΕΕ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Οι αυταρχικοί ηγέτες φαίνεται να μην λυγίζουν παρά την απώλεια της κηδεμονίας του ηττημένου προέδρου των ΗΠΑ. Ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman δεν διαδέχτηκε όπως αναμενόταν τον άρρωστο 85χρονο βασιλιά Salman. Τουλάχιστον ο Mohammen bin Salman δεν προσποιείται ότι είναι δημοκράτης. Ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Abdel Fattah el–Sisi διεκδικεί τη λαϊκή εντολή για μια όλο και πιο καταπιεστική διακυβέρνηση, όπως και ο Rodrigo Duterte των Φιλιππίνων. Κανένας από αυτούς δεν κατάφερε να κερδίσει σε όλα τα μέτωπα το 2021.
Ο Narendra Modi της Ινδίας είναι ένας άλλος εκλεγμένος …αυτοκράτορας που αναπαρήγαγε με επιτυχία το λαϊκιστικό πλειοψηφικό μοντέλο. Ο Modi, επίσης, προσπάθησε να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη εσωτερική αντίδραση το 2021.
Η επιτυχία αυτών των ηγετών προκύπτει εν μέρει από τη δυτική συναίνεση ή αδιαφορία. Παρά τον Biden, δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι αυτό θα αλλάξει σημαντικά.
Μάρτιος
Bashar al–Assad, Συρία
Ο καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος στη Συρία έγινε 10 ετών τον Μάρτιο. Οι πόλεις της έχουν καταστραφεί, οι κάτοικοί της έχουν σκοτωθεί ή εκτοπιστεί κατά εκατομμύρια, αλλά ο δικτάτορας Bashar al-Assad εξακολουθεί να επιβιώνει. Η πίεση για τη δίωξη αυτού και άλλων εγκληματιών πολέμου αυξήθηκε το 2021, αλλά ο Assad μπορεί ακόμα να υπολογίζει στη Ρωσία και το Ιράν για να τον προστατεύσουν. Μια τελική στρατιωτική ώθηση στην Ιντλίμπ, την τελευταία επαρχία που βρίσκεται εκτός του ελέγχου του καθεστώτος, μπορεί πάντα να οδηγήσει σε μια νέα προσφυγική καταστροφή.
Το 2021 σηματοδοτεί επίσης 20 χρόνια πολέμου στο Αφγανιστάν, που χρονολογείται από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ της κυβέρνησης και των Ταλιμπάν παραπαίουν καθώς οι μάχες κλιμακώνονται. Ο Biden θέλει να φύγει και οι Ταλιμπάν επιδιώκουν την ολοκληρωτική νίκη. Και όπως πάντα, οι γείτονες και αντίπαλοι Ινδία και Πακιστάν προσπαθούν να έχουν ρόλο σε οποιαδήποτε μελλοντική διευθέτηση.
Για τους ανθρώπους που ζουν σε άλλες ζώνες συγκρούσεων, το 2021 είναι ένα έτος συνεχούς κινδύνου. Οι ελπίδες αυξάνονται ότι ένας άλλος «αιώνιος πόλεμος», στη Λιβύη, θα ήταν πιο κοντά στην επίλυση μετά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός το περασμένο φθινόπωρο. Η χώρα πάντως παραμένει ένα πεδίο μάχης για τα περιφερειακά κράτη που θέλουν να παγιώσουν την επιρροή τους. Η σύγκρουση στην Υεμένη θα μπορούσε να αρχίσει να εκτονώνεται αν, όπως δεσμεύτηκε, ο Biden υποχρεώσει τους Σαουδάραβες να αποσυρθούν.
Απρίλιος
Emmanuel Macron, Γαλλία
Τέσσερα χρόνια συμπληρώνονται αυτό το μήνα από τότε που ένας νεαρός πολιτικός, ο Emmanuel Macron, κέρδιζε με μικρή διαφορά τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας και καταλάμβανε με επιτυχία τα Ηλύσια. Τον Απρίλιο του 2022, ο Macron θα βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με τους ψηφοφόρους. Εξέχουσα θέση μεταξύ των θεμάτων για τα οποία θα κριθεί θα έχει το ιστορικό του ως υπέρμαχος της γαλλικής κοσμικότητας – της γνωστής laïcité – και ο χειρισμός της ισλαμιστικής τρομοκρατίας και του «αυτονομισμού».
Σε αντίθεση με άλλους δυτικούς ηγέτες, ο Macron προσφέρει μια ιδεολογική διάψευση των προσπαθειών των εξτρεμιστών να διαιρέσουν τους ανθρώπους με βάση τη θρησκευτική πίστη, υποστηρίζοντας την ισότιμη, δημοκρατική αρχή της καθολικής ιθαγένειας. Οι επικριτές λένε ότι η στάση του έχει προκαλέσει τους τζιχαντιστές. Η Γαλλία έχει υποστεί σειρά επιθέσεων από μεμονωμένα άτομα ή μικρούς τρομοκρατικούς πυρήνες. Το 2021 θα έφερνε παρόμοιες φρικαλεότητες εκεί και αλλού.
Συνολικά, ωστόσο, η συχνότητα των ισλαμιστικών τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ευρώπη μειώθηκε το 2020, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Τρομοκρατίας, και αυτή η πτωτική τάση φάνηκε να συνεχίζεται το 2021. Στη Συρία, το Ιράκ και τον ευρύτερο αραβικό κόσμο παρατηρήθηκε επίσης μείωση της ισλαμιστικής βίας. Το κύριο σημείο εστίασης το 2021, ιδίως για τις ομάδες που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος (Isis), ήταν η υποσαχάρια Αφρική, και ιδίως η Μοζαμβίκη, το Μάλι, ο Νίγηρας, το Καμερούν, η Μπουρκίνα Φάσο και η βόρεια Νιγηρία, όπου η αναγεννημένη Μπόκο Χαράμ τρομοκρατεί τις αγροτικές περιοχές.
Ένας άλλος κίνδυνος είναι η πρόσφατη αύξηση της ακροδεξιάς και της βίας των υποστηρικτών της λευκής υπεροχής στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου έχει καταστεί μεγαλύτερη απειλή από τον τζιχαντισμό. Η άνοδος αυτή, που υποδαυλίζεται από λαϊκιστές πολιτικούς και τροφοδοτείται από την κοινωνική αποξένωση, την ανισότητα, την κακή εκπαίδευση και το φυλετικό μίσος, θα μπορούσε να επιδεινωθεί από την πανδημία.
Μάιος
Nicola Sturgeon, Σκωτία
Η Βρετανία αντιμετωπίζει μια τρομακτική τριπλή πρόκληση το 2021: να σταματήσει τον εφιάλτη του Covid-19, επιχειρώντας παράλληλα μια οικονομική ανάκαμψη· να αντιμετωπίσει το χάος μετά το Brexit· και να αποφύγει μια συνταγματική κρίση και τη διάλυση του Ηνωμένου Βασιλείου. Η πρωθυπουργός της Σκωτίας, Nicola Sturgeon, διαδραματίζει βασικό ρόλο και στις τρεις αυτές προκλήσεις, αλλά είναι το τελευταίο ζήτημα η προσπάθεια του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας για ανεξαρτησία με κυριαρχία.
Όπως αναμενόταν, το SNP σάρωσε στις εκλογές του Μαΐου για το κοινοβούλιο της Σκωτίας και η προσπάθεια για ένα δεύτερο δημοψήφισμα έχει ξεκινήσει, παρόλο που ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Boris Johnson επιμένει ότι δεν θα επιτρέψει άλλο δημοψήφισμα. Κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να συμβεί. Κάποιοι παραπέμπουν στην Καταλονία, η οποία διεξήγαγε δημοψήφισμα ανεξαρτησίας το 2017 σε πείσμα της ισπανικής κυβέρνησης. Αυτό είχε άσχημη κατάληξη.
Η Sturgeon είναι δημοφιλής, αλλά πολλοί Σκωτσέζοι λένε ότι η υγεία και η οικονομία μετά το Brexit και μετά τον Covid είναι πιο πιεστικά ζητήματα από την ανεξαρτησία.
Ο Johnson θα αντιμετωπίσει περισσότερες πολιτικές καταιγίδες. Φέτος είναι η πρώτη χρόνιά από το 1973 όπου η Βρετανία θα βρίσκεται πλήρως εκτός της ΕΕ και η χώρα μοιάζει απροετοίμαστη. Ο κακός χειρισμός της πανδημίας κατέστρεψε το δημόσιο κύρος του Johnson και το 2021 ήταν μια δύσκολη χρονιά γι’ αυτόν.
Ιούνιος
Hassan Rouhani, Ιράν
Οι προεδρικές εκλογές του Ιράν στις 18 Ιουνίου και η αποχώρηση του Hassan Rouhani, ο οποίος είχε ήδη ολοκληρώσει δύο θητείες και δεν μπορούσε να είναι εκ νέου υποψήφιος, αποτέλεσαν σημείο καμπής για τη Μέση Ανατολή. Ο Rouhani ήταν μια απογοήτευση. Απέτυχε να υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί και ηγήθηκε μιας περιόδου εσωτερικής καταστολής και οικονομικής ύφεσης που προκλήθηκε από τον Covid, τη διαφθορά και τις αμερικανικές κυρώσεις. Αλλά τουλάχιστον δεν ήταν αντίθετος στο διάλογο με τη Δύση.
Αυτό το παράθυρο ευκαιρίας κλείνει. Η απαξίωση της μετριοπαθούς, ρεαλιστικής προσέγγισης του Rouhani έδωσε την ευκαιρία στους σκληροπυρηνικούς αντιδυτικούς συντηρητικούς του Ιράν και στους στρατιωτικούς αρχηγούς να έχουν το πάνω χέρι. Η νίκη του υποψηφίου τους (Ebrahim Raisi) στη μάχη για την προεδρία μπορεί να καταστρέψει τις ελπίδες για μια νέα αρχή με την Τεχεράνη.
Πολλά εξαρτώνται σε ολόκληρη την περιοχή από τον χαρακτήρα της εποχής μετά τον Rouhani. Η αντιπαράθεση του Ιράν με το Ισραήλ, η οποία διεξάγεται «δι’ αντιπροσώπων» στον Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ και τη Γάζα, μπορεί να ενταθεί τώρα που οι σκληροπυρηνικοί ανέλαβαν τα ηνία. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στην περιφερειακή διαμάχη με τις αραβικές χώρες του Κόλπου, καθώς η Σαουδική Αραβία συζητά αν θα ακολουθήσει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν στην ειρήνευση με το Ισραήλ. Οι μετριοπαθείς του Ιράν ήλπιζαν ότι μια πρόωρη προσφορά του Biden για άρση των κυρώσεων θα έστρεφε τις εκλογές προς το μέρος τους.
Φέτος γίναμε μάρτυρες και μιας άλλης μεγάλης στιγμής στη Μέση Ανατολή: της πολιτικής πτώσης του Benjamin Netanyahu, του μακροβιότερου πρωθυπουργού του Ισραήλ, ο οποίος αντιμετώπισε κατηγορίες για δωροδοκία και απάτη και ο κυβερνητικός συνασπισμός του κατέρρευσε. Ωστόσο, παρά την κυβερνητική αλλαγή, μπορεί να υπάρξει περαιτέρω διάψευση των ελπίδων των Παλαιστινίων για ένα ανεξάρτητο κράτος, καθώς ολοένα και περισσότερες αραβικές χώρες συνάπτουν συμφωνίες με το Ισραήλ και μεταξύ τους.
Ιούλιος
Xi Jinping, Κίνα
Τον Ιούλιο συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την ίδρυση του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος από τον Mao Zedong.
Ο σύγχρονος Mao της Κίνας, ο πρόεδρος Xi Jinping, ασκεί ενδεχομένως ακόμη μεγαλύτερη προσωπική εξουσία. Υπό την καθοδήγησή του, η Κίνα έχει μετακινηθεί από την «ειρηνική άνοδο» σε έναν επιθετικό επίδοξο ηγεμόνα. Το 2021 έχει προκύψει μια όλο και πιο συντονισμένη δυτική αντίδραση.
Οι απόπειρες της Κίνας να εκφοβίσει χώρες μεσαίου βεληνεκούς, όπως η Αυστραλία και ο Καναδάς μπλοκάροντας τις εισαγωγές, η περιφρόνησή της για τις παρακμάζουσες μετα-αποικιακές ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, και η νέα τάση της να αψηφά μεγάλους ανταγωνιστές όπως η Ινδία και οι ΗΠΑ, προμηνύουν μια εμβάθυνση των τριβών σε ένα ευρύ φάσμα μετώπων.
Στα σημεία αιχμής περιλαμβάνονται οι επιθέσεις του Πεκίνου στη δημοκρατία στο Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν, η στρατιωτική του ενίσχυση, ιδίως στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και τα Ιμαλάια, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Σιντζιάνγκ και το Θιβέτ, η παγκόσμια επέκταση των κινεζικών εταιρειών τεχνολογίας όπως η Huawei, οι δυτικές εμπορικές κυρώσεις και ο προστατευτισμός, και ο στρατηγικός ανταγωνισμός για πόρους και επιρροή στην Ασία, την Ευρώπη, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, καθώς και στο διάστημα.
Η έντονη συζήτηση στη Βρετανία σχετικά με τη στάση της χώρας απέναντι στην Κίνα – ειδικά αναφορικά με τις κινεζικές επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές ασφαλείας όπως οι επικοινωνίες και η πυρηνική ενέργεια, αντικατοπτρίζεται σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπου το Πεκίνο προσελκύει δυσαρεστημένα μέλη της ΕΕ και βαλκανικές χώρες εκτός ΕΕ όπως η Σερβία.
Ο Biden λέει ότι θέλει να ηρεμήσει τα πράγματα. Αλλά δεν πρόκειται να άρει τις κυρώσεις μέχρις ότου η αμερικανική οικονομία γίνει ισχυρότερη και σχηματιστούν συνασπισμοί υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά το Πεκίνο.
Αύγουστος
António Guterres, Ηνωμένα Έθνη
Οι επαναπρογραμματισμένοι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2020 – το απόλυτο σύμβολο και η πρακτική εκδήλωση του διεθνισμού που αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως μια ενιαία οντότητα – έγιναν στο Τόκιο τον Αύγουστο. Το πνεύμα της παγκόσμιας συνεργασίας δυνατότερο τώρα περισσότερο από ποτέ, καθώς ο κόσμος αγωνίζεται να ανακάμψει από την πανδημία. Επικεφαλής του αγώνα της επιστροφής είναι ο António Guterres, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.
Οι πλουσιότερες χώρες μπορεί να βρουν τους δικούς τους τρόπους για να ξεφύγουν από το Covid, αλλά εναπόκειται στον Guterres και τις υπηρεσίες του ΟΗΕ να προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι όλοι οι υπόλοιποι θα είναι τελικά ασφαλείς. Ένας αριθμός-ρεκόρ 235 εκατομμυρίων ανθρώπων χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια και προστασία το 2021 – μια αύξηση 40% που ο ΟΗΕ αποδίδει σχεδόν εξ ολοκλήρου στον Covid-19. Ο κόσμος πρέπει «να σταθεί στο πλευρό των ανθρώπων στην πιο σκοτεινή ώρα της ανάγκης τους», λέει ο Guterres – και θέλει 35 δισ. δολάρια για να πληρωθεί όλο αυτό.
Ο αθέμιτος ανταγωνισμός για αποτελεσματικά, οικονομικά προσιτά εμβόλια μπορεί να εμποδίσει αυτόν τον στόχο. Η ανεξάρτητη People’s Vaccine Alliance προβλέπει ότι οι άνθρωποι σε έως και 70 χώρες με χαμηλότερο εισόδημα θα χάσουν στην επερχόμενη «κούρσα εμβολίων» του 2021. Το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες εκτιμά ότι 40 εκατομμύρια άνθρωποι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο διακρίσεων και παραβιάσεων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ανθρώπων και της στρατολόγησης παιδιών – μέρος μιας ευρύτερης κρίσης που δημιούργησε το Covid. Ο αριθμός των προσφύγων που εγκαθίστανται σε ασφαλείς χώρες βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο-ρεκόρ.
Όλα αυτά έρχονται να προστεθούν στις υπάρχουσες προκλήσεις, όπως η έλλειψη νερού που επηρεάζει περισσότερους από 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους το 2021 – τους μισούς από αυτούς σοβαρά – ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ζήτησης και της κλιματικής κατάρρευσης.
Έξι χώρες – το Αφγανιστάν, η Υεμένη, η Μπουρκίνα Φάσο, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Νιγηρία και το Νότιο Σουδάν – είναι αντιμέτωπες με λιμό το 2021.
Σεπτέμβριος
Angela Merkel, Γερμανία
Οι ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου θα σηματοδοτήσουν την πολιτική συνταξιοδότηση της Angela Merkel, καγκελαρίου της Γερμανίας από το 2005 και της πρώτης γυναίκας που βρέθηκε ποτέ σε αυτήν τη θέση. Η αποχώρησή της θα αποτελέσει τομή για τη Γερμανία και την Ευρώπη. Η κούρσα για τη διαδοχή της στην ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών θα κορυφωθεί αυτόν τον μήνα. Οι εκλογές του Σεπτεμβρίου θα φέρουν μεγάλες αλλαγές. Η προσοχή θα επικεντρωθεί ιδιαίτερα στους Πράσινους και την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία.
Η απώλεια της Merkel ως σταθεροποιητικής, ενοποιητικής επιρροής θα γίνει έντονα αισθητή εντός της ΕΕ, ιδίως σε θέματα-κλειδιά όπως η ευθυγράμμιση της ευρωζώνης, ο προϋπολογισμός της Ευρώπης, και το ΝΑΤΟ. Ο Γάλλος Macron υπερασπίζεται το όραμα μιας ισχυρότερης, πιο ενοποιημένης «παγκόσμιας Ευρώπης» που μάχεται για τις αξίες και τα συμφέροντά της. Η Merkel έβαζε συχνά φρένο. Καθώς εκείνη αρχίζει να αποχωρεί και οι γαλλικές εκλογές πλησιάζουν, οι γαλλογερμανικές εντάσεις μπορεί να ενταθούν.
Η υποστήριξη προς τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά λαϊκιστικά κόμματα φάνηκε να υποχωρεί, αλλά αυτές οι οντότητες θα παραμείνουν σημαντικός παράγοντας, τουλάχιστον στη δαιδαλώδη συζήτηση για τη μετανάστευση. Αψηφώντας με επιτυχία την Κομισιόν στις Βρυξέλλες σε θέματα κράτους δικαίου και ελευθερίας του σεξουαλικού προσανατολισμού και των μέσων ενημέρωσης, οι ανελεύθερες κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας έδωσαν το κακό παράδειγμα που μπορεί να ακολουθήσουν και άλλες.
Με μια νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ να επικεντρώνεται κυρίως στα εσωτερικά προβλήματα, με την Κίνα να ισχυροποιείται, και με τη Ρωσία να παίζει τον ρόλο του …«γείτονα από την κόλαση», η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια περίοδο προκλήσεων που δοκιμάζουν περαιτέρω την ενότητά της. Θα πέσει ξανά στην αγκαλιά της Ουάσινγκτον; Θα προσπαθήσει να αποτελέσει τη γέφυρα μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας; Ή εν τέλει θα πορευτεί μόνη της; Δημιουργείται μια ΕΕ «δύο ταχυτήτων»; Αυτά τα μεγάλα ερωτήματα μπορούν ωστόσο να επισκιαστούν από την παρατεταμένη μάχη κατά του Covid και, σε μικρότερο βαθμό, από τις επιπτώσεις του φιάσκου του Brexit.
Οκτώβριος
Vladimir Putin, Ρωσία
Ο Vladimir Putin γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη, τότε Λένινγκραντ, στις 7 Οκτωβρίου 1952, 35 χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση που τελικά δημιούργησε τη Σοβιετική Ένωση. Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Ο πρώην κατάσκοπος της KGB έχει περάσει την πολιτική του καριέρα από το 1999 ως πρωθυπουργός και πρόεδρος, προσπαθώντας – και αποτυγχάνοντας – να αναστήσει τη σοβιετική αυτοκρατορία. Ο Putin στρέφει τα μάτια σε μια δεύτερη Οκτωβριανή επανάσταση για να κρατήσει τη σημερινή Ρωσία ενωμένη.
Για την ώρα, φαντάζει ασφαλής μετά το στημένο συνταγματικό δημοψήφισμα που θεωρητικά του επέτρεψε δύο ακόμη εξαετείς προεδρικές θητείες. Αλλά ο Putin φαίνεται κουρασμένος και απομονωμένος. Έχει αποκοπεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η δημοτικότητά του πέφτει. Τα έσοδα από το πετρέλαιο – βασική πηγή οικονομικής «αιμοδοσίας» για τη Ρωσία – έχουν πέσει κατακόρυφα. Ο ίδιος και οι σύμμαχοί του αντιμετωπίζουν δύσκολες βουλευτικές εκλογές τον Σεπτέμβριο εν μέσω αυξανόμενων οικονομικών προβλημάτων και αναταραχών στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας.
Η αδέξια απόπειρα δηλητηρίασης του πιο γνωστού αντιπάλου του Putin, του Alexei Navalny, ενίσχυσε την εγχώρια αντιπολίτευση. Εντωμεταξύ, οι προσπάθειες του Putin να κατακτήσει εκ νέου το «εγγύς εξωτερικό» της Ρωσίας διαλύονται. Η λαϊκή εξέγερση της Λευκορωσίας αρνείται να κατασταλεί. Το φιλο-δημοκρατικό αντι-ρωσικό συναίσθημα είναι ισχυρό στην Ουκρανία, τη Μολδαβία, τη Γεωργία και το Κιργιστάν. Ο πρόσφατος πόλεμος Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν αποκάλυψε τα όρια της ρωσικής ισχύος. Και η Συρία είναι ένα τέλμα από το οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει.
Μετά από δύο δεκαετίες αρπαγής εδαφών, δολοφονιών και αχαλίνωτης διαφθοράς, ο Putin έχει λίγους διεθνείς συμμάχους. Η Ρωσία τελεί υπό τις κυρώσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ. Ο Trump, που ήταν πάντα παράξενα υποχωρητικός, έχει φύγει. Οι δυτικές χώρες αντιμετωπίζουν ως επί το πλείστον τον Putin με φόβο και απέχθεια. Η συζήτηση για μια στρατιωτική συμμαχία με την Κίνα αντανακλά την αδυναμία του. Εν ολίγοις, φαίνεται ευάλωτος. Τον Οκτώβριο, η Ρωσία έστειλε το πρώτο της διαστημόπλοιο στο φεγγάρι μετά από 45 χρόνια. Ίσως ο Putin θα έπρεπε να βρεθεί εντός του, όμως δεν ήταν μέσα, αλλά μετέφερε για πρώτη φορά καλλιτέχνες για την παραγωγή της μοναδικής έως σήμερα κινηματογραφικής ταινίας με πραγματικά γυρίσματα στο διάστημα.
Νοέμβριος
Jair Bolsonaro, Βραζιλία
Το Ηνωμένο Βασίλειο φιλοξενεί τον Νοέμβριο στη Γλασκώβη τις συνομιλίες του Cop26 του ΟΗΕ για το κλίμα, ελπίζοντας να δώσει νέα ώθηση στη Συμφωνία του Παρισιού του 2015 για το κλίμα. Ο χρόνος περνάει. Τα ανθρώπινα όντα συνεχίζουν να προκαλούν εξαιρετικές ζημιές στον πλανήτη, λέει ο επικεφαλής του ΟΗΕ Antonio Guterres. «Η βιοποικιλότητα καταρρέει. Ένα εκατομμύριο είδη κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Τα οικοσυστήματα εξαφανίζονται μπροστά στα μάτια μας». Και ο ίδιος θέλει όλες οι κυβερνήσεις να κηρύξουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα το 2021.
Στην πρώτη γραμμή του «αυτοκτονικού πολέμου της ανθρωπότητας κατά της φύσης» βρίσκεται ο δεξιός λαϊκιστής πρόεδρος της Βραζιλίας, Jair Bolsonaro, ο οποίος ενσαρκώνει την άρνηση της κλιματικής αλλαγής στην πιο καταστροφική της μορφή. Η αποψίλωση των δασών στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, μια ζωτικής σημασίας αποθήκη άνθρακα που επιβραδύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη, βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία – και έχει επιταχυνθεί από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Bolsonaro 2019. Αυτός ο περιβαλλοντικός χουλιγκανισμός χειροτέρεψε το 2021.
Ωστόσο, υπάρχουν και ενθαρρυντικά σημάδια. Το Ηνωμένο Βασίλειο ζητάει από άλλες χώρες να ισοφαρίσουν ή και να υπερβούν την υπόσχεσή του να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 68% έως το 2030. Ο διορισμός του John Kerry ως «τσάρου του κλίματος» υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ έχουν επανέλθει πλήρως. Με την επανένταξή του στη Συμφωνία του Παρισιού, ο Biden υπόσχεται ότι οι ΗΠΑ θα επιτύχουν καθαρές μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050. Η Κίνα έχει θέσει ως στόχο το 2060 και λέει ότι οι εκπομπές θα κορυφωθούν πριν από το 2030. Άλλοι θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.
Σε κάθε περίπτωση το 2021 είναι ένα έτος όπου επιταχύνεται η κούρσα ενάντια στο χρόνο που είναι η κλιματική κρίση. Οι προσπάθειες για «οικοδόμηση πιο πράσινων κτιρίων» μετά την πανδημία θα συγκρουστούν με οικονομικά συμφέροντα. Το να πιέσουμε τους πολιτικούς να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους για το κλίμα και να ντροπιάσουμε τον Bolsonaro και τους ομοίους του είναι ίσως η πιο επείγουσα πρόκληση του 2021.
Δεκέμβριος
Kim Jong–un, Βόρεια Κορέα
Τον Δεκέμβριο του 2021 συμπληρώνονται ακριβώς 10 χρόνια από τότε που ο Kim Jong-un διαδέχθηκε τον πατέρα του, Kim Jong-il στην ηγεσία της Βόρειας Κορέας. Οι μάταιες προσπάθειες του Trump να συνάψει συμφωνία με τον Kim για να τερματίσει τα προγράμματα πυρηνικών όπλων και βαλλιστικών πυραύλων που έχει απαγορεύσει ο ΟΗΕ απέτυχαν, αλλά ο Biden δεν έχει νέες ιδέες. Ένα ανησυχητικό ερώτημα για το 2021: θα επαναλάβει ο Kim τις πυρηνικές δοκιμές;
Ακόμη μεγαλύτερες, πρόσθετες προκλήσεις σχετικά με τη διάδοση των πυρηνικών όπλων έχουν προκύψει φέτος. Οι φόβοι ότι το Ιράν προσπαθεί να αποκτήσει ατομική βόμβα μπορεί να αυξηθούν, ιδίως στο πυρηνικά εξοπλισμένο Ισραήλ. Οι Σαουδάραβες μπορεί να επιδιώξουν να αποκτήσουν μια παράλληλη πυρηνική ικανότητα ως απάντηση. Εντωμεταξύ, οι συνεχιζόμενες συνοριακές εντάσεις μεταξύ κρατών με πυρηνικά όπλα (μεταξύ της Κίνας και της Ινδίας, καθώς και μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν) προκαλούν αυξημένη ανησυχία.
Ο Biden στοχεύει στην παράταση της συνθήκης περιορισμού των στρατηγικών όπλων New Start με τη Μόσχα που λήγει τον Φεβρουάριο. Αλλά ούτε ο Biden ούτε κανείς άλλος προσφέρεται για να προαγάγει την αποπυρηνικοποίηση το 2021.
Τα περισσότερα κράτη-μέλη του ΟΗΕ έχουν επικυρώσει μια συνθήκη που απαγορεύει τα πυρηνικά όπλα και τέθηκε σε ισχύ στις 22 Ιανουαρίου. Αυτό είναι ένα ελπιδοφόρο βήμα.
Πηγή: The Quardian
You could read more about Runway Here, about Diamond Pages Here
About The Author
