Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε την ταυτόχρονη εκδήλωση ακραίων γεγονότων στο πολύπτυχο οικονομίας, υγείας, τεχνολογίας, εφοδιαστικών αλυσίδων, ενέργειας, γεωπολιτικών ανακατατάξεων και κλιματικής αλλαγής. Αυτή η συγκυρία ακραίων εξελίξεων, που όμοιές τους δεν είδαμε ποτέ με την ένταση, κοντινή χρονική συνύπαρξη και συσχέτιση μεταξύ τους, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για σημαντικές και ασύμμετρες αλλαγές και στην ελληνική οικονομία.
Η περίπτωση της Ελλάδας χαρακτηρίζεται σήμερα από την ασυμμετρία των μακροοικονομικών κύκλων σε σχέση με άλλες χώρες, γεγονός που μας προσδίδει θετικό πρόσημο. Εντούτοις, εκτιμούμε ότι η διαφορά, σε ό,τι αφορά το κομμάτι της ανταγωνιστικής στρατηγικής της χώρας μας, θα προέλθει από την μικροοικονομία. Συγκεκριμένα, από την ικανότητα της ελληνικής οικονομίας να προκαλέσει «τσουνάμι» επενδύσεων, από τον ιδιωτικό αλλά και τον δημόσιο τομέα, που θα την αναβαθμίσουν συγκριτικά με άλλες οικονομίες. Είναι προφανές, πως η Ελλάδα δεν αρκεί να ακολουθήσει την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας και απλά να περιμένει να κερδίσει το μέρισμα που της αναλογεί.
Εμείς οι τράπεζες έχουμε την ίδια ανάγκη µε την οικονομία της χώρας να βλέπουμε πολλά επενδυτικά σχέδια και να τα στηρίζουμε.
Τι χρειάζεται η χώρα για να επιτύχει αυτό το αναπτυξιακό άλμα; Ας ανατρέξουμε στη θεωρία της ανταγωνιστικότητας των εθνών, στον πρωτεργάτη Μichael Porter, που από το 1990 έχει διατυπώσει κάποιες απόψεις οι οποίες δεν έχουν ξεθωριάσει με το πέρασμα του χρόνου. Ο Porter προτείνει ένα μοντέλο που επικεντρώνεται σε ενεργούς και εύπλαστους παράγοντες των επιχειρήσεων και όχι σε παθητικές, αμετάβλητες ιδιότητες της γεωγραφίας. Υποστηρίζει ότι αυτό που δίνει σε ορισμένα έθνη ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ως προς τις προηγμένες βιομηχανίες, είναι κυρίως η ποιότητα εργασίας, οι υποδομές, η εσωτερική ζήτηση και η δύναμη των σχετικών και υποστηρικτικών βιομηχανιών.
Αυτό σημαίνει, ότι η κατανόηση της εθνικής ανταγωνιστικότητας ξεκινά από την απόδοση των μεμονωμένων εταιρειών και τη συγκέντρωση των αποτελεσμάτων της κάθε εταιρείας σε ομάδες επιχειρήσεων, που είναι διασυνδεδεμένες καθώς ανήκουν σε συναφείς κλάδους (και μπορεί να έχουν σχέσεις προμηθευτή/πελάτη) ή συνδέονται γεωγραφικά. Οι εταιρείες ενός έθνους πρέπει, πάντα, να βελτιώνονται μέσω της καινοτομίας, της υψηλότερης παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας, καθώς και της βελτιωμένης ποιότητας και διαφοροποίησης των προϊόντων. Ο ρόλος της εκάστοτε κυβέρνησης είναι να γίνει ο καταλύτης που θα ενισχύσει αυτή την προσπάθεια και θα ενθαρρύνει τη συνεχή αυτοβελτίωση των εταιρειών.
Στην πρόσφατη μελέτη της Eurobank «Το Αναδυόμενο Μοντέλο Ανάπτυξης της Ελληνικής Οικονομίας | 5 Βασικοί Πυλώνες, Μεγάλα Επενδυτικά Έργα και η Συνεισφορά τους στο ΑΕΠ» αναδεικνύεται η επίπτωση εμβληματικών επενδυτικών έργων στην οικονομία αλλά και η ευθύνη μας να μοχλεύσουμε τα έργα αυτά, προκειμένου να κινητοποιήσουμε επιπλέον ιδιωτικές επενδύσεις που θα έχουν πολλαπλασιαστικό όφελος. Άρα, φαίνεται ότι η πρώτη ύλη από την πλευρά των κρατικών παρεμβάσεων είναι εδώ, με την καθοριστική κινητήρια δύναμη προγραμμάτων όπως το ΤΑΑ (Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) και το ΠΔΕ (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) που θα ωθήσουν την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων. Η μελέτη, βέβαια, αναδεικνύει και άλλες παρεμβάσεις που είναι αναγκαίες σε θέματα θεσμών, διαφάνειας και δικαιοσύνης, που έρχονται να συμπληρώσουν το πλέγμα αύξησης της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας ως προορισμού επενδύσεων.
Το επόμενο χρονικό διάστημα στη χώρα μας θα πρέπει:
- Να επιταχυνθούν οι θεσμικές αλλαγές (δικαιοσύνη, ψηφιακός μετασχηματισμός, χρήσεις γης) για να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας ως ένας ελκυστικός επενδυτικός προορισμός. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις ολοκληρώνουν αυτή την περίοδο σχέδια επαναπροσδιορισμού νέων στρατηγικών σημείων παραγωγής, αποθήκευσης, μεταφορών και εξυπηρέτησης προϊόντων τους. Αυτό το παράθυρο ευκαιρίας δεν θα διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ειδικά το προερχόμενο από τις περιοχές της Ασίας, καθώς αναγνωρίζουν και οι ίδιοι ότι πρέπει να μειώσουν το ρίσκο της παραγωγής αλλά και εφοδιαστικών αλυσίδων, αλλά και το προερχόμενο από επιχειρήσεις των ΗΠΑ, που θέλουν να έχουν παραγωγική παρουσία στην Ευρώπη, λόγω ανταγωνισμού είτε γιατί χρειάζονται γεωγραφική παρουσία σε πολλά σημεία, για λόγους προσαρμογής σε τοπικές κανονιστικές αρχές (πχ. data travel on the cloud). Στην επιχειρηματική στρατηγική, ο χρονισμός των επιχειρηματικών κινήσεων είναι κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας. Η τρέχουσα παγκόσμια αστάθεια έχει, εντούτοις, και αρκετές σταθερές που πρέπει να αξιοποιηθούν τώρα, καθώς δεν θα δοθεί σύντομα επόμενη ευκαιρία.
- Να προχωρήσουν, χωρίς πισωγυρίσματα, οι προκηρύξεις των έργων του ΤΑΑ και του ΕΣΠΑ διότι, λίγο ως πολύ, αποτελούν την ενίσχυση των υποδομών της χώρας που είναι φάροι προσέλκυσης των επενδύσεων ιδιωτικού τομέα. Το 2023 είναι κρίσιμο έτος για την ομαλή υλοποίηση των προγραμμάτων και δεν θα πρέπει η εκλογική διαδικασία να καθυστερήσει τις ροές εγκρίσεως των νέων έργων.
- Να συνεχίσει το τραπεζικό σύστημα να επιτελεί το ρόλο του στη στήριξη της επενδυτικής προσπάθειας της χώρας, όπως κάνει έως σήμερα. Ειδικότερα:
- Τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δεν αντιμετώπισαν, ούτε θα αντιμετωπίσουν, προβλήματα προερχόμενα από το εύρος ή την ένταση της στήριξης των ελληνικών τραπεζών. Αντιθέτως, η ταχύτητα και η στήριξη των τραπεζών ήταν κομβικοί παράγοντες που κατέστησαν την Ελλάδα πρωταγωνίστρια στην απορρόφηση των πόρων μέχρι σήμερα. Επιπρόσθετα, οι τράπεζες έχουν λάβει πρωτοβουλίες για να στηρίξουν συνολικά την αλυσίδα αξίας στην υλοποίηση των έργων με παροχή ρευστότητας προς τους υπεργολάβους των έργων αυτών.
- Πολλές από τις εμβληματικές εξαγορές ελληνικών επιχειρήσεων από ξένες επιχειρήσεις, που έχουν γίνει με σκοπό τη διεύρυνση της κλίμακας εργασιών των δεύτερων σε παγκόσμια βάση, πραγματοποιήθηκαν με χρηματοδότηση από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Γεγονός που αποτελεί έμπρακτη απόδειξη της εμπιστοσύνης διεθνών επιχειρηματικών ομίλων στην ικανότητα των ελληνικών τραπεζών να λειτουργούν ως συνεργάτες στα επιχειρηματικά τους σχέδια.
- Οι υπαγωγές των επιχειρηματικών σχεδίων του Αναπτυξιακού Νόμου μικρών ή/και μεσαίων επιχειρήσεων, δεν αντιμετώπισαν καμιά δυσκολία ώστε να ληφθούν εγκαίρως επιστολές προεγκρίσεων του τραπεζικού δανεισμού από τις τράπεζες. Μάλιστα, οι τράπεζες παρέχουν και δωρεάν υποστήριξη στις επιχειρήσεις για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας των υποψηφίων επενδύσεων. Αυτό που πρέπει, ωστόσο, να γίνει, είναι να προχωρήσει εξίσου γρήγορα και η ολοκλήρωση των αξιολογήσεων επιλεξιμότητας ώστε να υλοποιηθούν και αυτές οι επενδύσεις.
- Η χορήγηση εγγυητικών επιστολών για τις αιτήσεις ενεργειακών Φωτοβολταϊκών και Αιολικών πάρκων, έγινε κατά χιλιάδες από το τραπεζικό σύστημα εντός του 2022 (και μέσα σε ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο), διευκολύνοντας υποψηφίους επενδυτές έως ότου ξεκινήσει η παροχή αδειών κατασκευών.
- Το τραπεζικό σύστημα στήριξε και κατά τη διάρκεια του 2022 τις μικρότερες επιχειρήσεις με νέες χρηματοδοτήσεις άνω των €2 δισ. που διοχετεύθηκαν σε περίπου 30.000 επιχειρήσεις, εξαντλώντας τους πόρους των διαθέσιμων εγγυοδοτικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Μάλιστα, μέσα στο 2023, η Eurobank ξεκίνησε νέο κύκλο χρηματοδότησης μικρών επιχειρήσεων από το Invest EU, συνολικού ύψους €250 εκατ., υπογραμμίζοντας την ανάγκη να συνεχιστεί η ουσιαστική στήριξη στις μικρότερες επιχειρήσεις οι οποίες παίζουν ουσιαστικό ρόλο για την ανάπτυξη και την απασχόληση στη χώρα μας.
- Το τραπεζικό σύστημα στηρίζει διαχρονικά όλα τα έργα πράσινης μετάβασης των ελληνικών νοικοκυριών για να πάρουν μέρος σε πρωτοβουλίες εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακύκλωσης ηλεκτρικών συσκευών.
- Αρωγός στο νέο κύκλο υλοποίησης προγραμμάτων ΕΣΠΑ θα είναι το τραπεζικό σύστημα χρηματοδοτώντας, κατά προτεραιότητα, κάθε επιχειρηματική ιδέα που θα ενταχθεί στα σχέδια αυτά. Παράλληλα, οι τράπεζες διαθέτουν ανταγωνιστικά προγράμματα χρηματοδότησης, ώστε να μην χαθεί η χρονική ευκαιρία για εκείνους που δεν θα ενταχθούν λόγω εξάντλησης των πόρων.
Ο ιδιωτικός τομέας της χώρας, οι επιχειρήσεις μας, για να αξιοποιήσουν σήμερα τις ευκαιρίες του παγκοσμίου επιμερισμού εργασίας, θα πρέπει να επενδύσουν, να καινοτομήσουν, να παράγουν και να εξάγουν τεχνολογία. Οι επενδύσεις έχουν κάποιες βασικές προϋποθέσεις: ένα βιώσιμο επενδυτικό σχέδιο, εμπιστοσύνη στην ιδέα του επιχειρηματία, τραπεζικό δανεισμό, σεβασμό στο περιβάλλον και την κοινωνία. Όπως συνολικά η οικονομία, έτσι, και ειδικά, ο τραπεζικός κλάδος, έχει ανάγκη από την ύπαρξη πολλών επενδυτικών σχεδίων που θα μπορεί να στηρίξει. Μην ξεχνάμε πως η επέκταση των τραπεζικών εργασιών, μόνο με κεφάλαια κινήσεως, είναι θνησιγενής διαδικασία και μερικές φορές κρύβει πίσω της συστημικούς κινδύνους τόσο για την οικονομία όσο και για τις τράπεζες. Οι επιχειρήσεις που πραγματοποιούν επενδύσεις παράγουν αξία και μάλιστα με μεγαλύτερη επιτάχυνση σε σύγκριση με τις εταιρείες που απλά λειτουργούν, δεν εκσυγχρονίζονται και δεν πρωτοπορούν.
Οι επενδύσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται ως
ένας διαρκής στόχος που θα καταστήσει τις επιχειρήσεις πιο ανταγωνιστικές,
αξιοποιώντας τις μεγάλες ευκαιρίες που τους δίνονται για να επιταχύνουν τον
πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό τους και την αναβάθμιση των υποδομών τους.
Αντρέας Αθανασόπουλος, Deputy CEO, Group Chief Transformation Officer, Digital & Retail, Eurobank: “H διεθνής οικονομική και πολιτική συγκυρία αποτελεί ευκαιρία μη-γραμμικής ανόδου για την Ελληνική οικονομία” | Date: 20/02/2023 © Energizing Greece Magazine | 2nd Edition March 2023 |
About The Author
