FOLLOW THE LEADERS OF “E”: Environment, Energy, Education, Equity, Economy, Entrepreneurship
Περιβάλλον: Ο Άνθρωπος ως Πρόβλημα – και ως Λύση
Το περιβάλλον έχει ένα βασικό πρόβλημα. Τους ανθρώπους. Όχι όμως ως όντα, αλλά ως κοινωνικά όντα, εστιάζοντας στην συμπεριφορά μας, τόσο ως αγέλη όσο και ως μονάδες. Συμπεριφερόμαστε αλόγιστα και επιβαρύνουμε κάθε μέρα αυτόν το φιλόξενο πλανήτη. Ένας λογικός άνθρωπος σε αυτό το σημείο θα έκανε την ερώτηση «και γιατί δεν αλλάζουμε συμπεριφορά»;
Μια απάντηση είναι ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν υπακούει στις αρχές του “λογικού οικονομικού ανθρώπου” (Homo economicus), γεγονός που επιβεβαιώνει ότι δεν αρκεί η πληροφόρηση και η απειλή κυρώσεων για να αλλάξει κάποιος συνήθειες. Αν το θέσουμε με όρους logistics, η συμπεριφορά είναι LIFO (Last in First Out), γεγονός που κάνει ακόμη πιο πολύπλοκη την εξίσωση. Συνεπώς, η αλλαγή μιας υφιστάμενης συμπεριφοράς είναι μια δυναμική συνεχής διαδικασία και όχι ένα γεγονός. Είναι εθελοντική και σπάνια επιβεβλημένη. Δεν υπάρχει παρακίνηση, υπάρχει αυτό-παρακίνηση. Χρειάζεται λοιπόν, να ενεργοποιούμε, να εμπνέουμε και να στηρίζουμε τους ανθρώπους ώστε αυτοί να υιοθετούν πιο βιώσιμες συμπεριφορές στην καθημερινότητά τους.
Η συμπεριφορά των πολιτών δεν αλλάζει με εντολές, αλλά με έξυπνα σχεδιασμένες και ενημερωμένες παρεμβάσεις που δημιουργούν αξία για τον ίδιο τον άνθρωπο, την κοινότητά του και το περιβάλλον του. Αρκεί να δούμε πως μια απλή σύγκριση λογαριασμών ρεύματος με τον γείτονα μπορεί να ενεργοποιήσει τη μείωση ενεργειακής κατανάλωσης, ή πως η αξιοποίηση της τοπικής ταυτότητας μπορεί να μειώσει κατά 72% τα σκουπίδια στον δρόμο. Ο Δήμος Τρικκαίων πέτυχε κοινωνική συμμόρφωση στον αντικαπνιστικό νόμο ενεργοποιώντας τη δύναμη της κοινότητας και της νέας κοινωνικής νόρμας (Skerletopoulos, Makris, & Khaliq, 2020).
Ένα πρώτο βήμα είναι να ξεπεράσουμε την γραμμικότητα που προσφέρουν οι δημοφιλείς προσεγγίσεις – οι οποίες περιορίζονται στην επικοινωνία – και να επενδύσουμε σε πιο σύνθετες και παρεμβατικές μεθόδους όπως είναι το Κοινωνικό Μάρκετινγκ. Η ενσωμάτωση του Κοινωνικού Μάρκετινγκ στις περιβαλλοντικές πολιτικές και στρατηγικές μπορεί να επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη δημιουργώντας «κοινή αξία». Με πρωτοπόρο το Ηνωμένο Βασίλειο όπου το 2006 σύστησε το National Social Marketing Centre, προοδευτικά γίνεται η βασική πρακτική σε πολλές χώρες και οργανισμούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), το οποίο έχει εκδώσει ειδικό οδηγό για επαγγελματίες Δημόσιας Υγείας (ECDC, 2014).
Κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της International Social Marketing Association, είχα την τιμή να γνωρίσω χαρισματικούς ανθρώπους όπως ο καθηγητής Jeff French. Ανθρώπους που δεν μελέτησαν απλώς τη συμπεριφορά, αλλά τη μετέτρεψαν σε εργαλείο κοινωνικής και περιβαλλοντικής αλλαγής. Άνθρωποι που με όραμα, επιστημονική τεκμηρίωση και ανθρωποκεντρική προσέγγιση, διαμόρφωσαν το πεδίο του Κοινωνικού Μάρκετινγκ και άφησαν ουσιαστικό αποτύπωμα στην κοινωνία και στο περιβάλλον, αποδεικνύοντας ότι είναι εφικτό και «γίνεται» που λέει ο Peter Economides.
Ας σχεδιάσουμε λοιπόν στρατηγικές που δεν επιβάλλουν, αλλά εμπνέουν. Ο άνθρωπος είναι το πρόβλημα. Αλλά είναι και η λύση.
| Follow the Leaders of E | World Environment Day 2025 | Λεωνίδας Σκερλετόπουλος, Εθνικός εκπρόσωπος της Ελλάδας European Social Marketing Association (ESMA), Πρώην μέλος του Δ.Σ. του International Social Marketing Association (iSMA): “Περιβάλλον: Ο Άνθρωπος ως Πρόβλημα – και ως Λύση”
#EnergizingGreece #BePartOfTomorrowsWorld
#Environment Academy #HarmonizePeopleWithNature
#FollowTheLeadersOfE #PurePlanet #BlueGreenWorld
#BlueGreenGreece #NetZeroEnergy
#ForThePlanetWeDreamOfLivingIN
About The Author
