Κυριάκος Κώτσογλου: Αειφόροι – Βιώσιμοι Προορισμοί ή Αειφόρες

Ο θείος μου, ο Σπανουδονικολής από το Φουρνέ, το Χανιώτικο πορτοκαλοχώρι, κάθε πρωί κατέβαινε από την πετρόκτιστη σκάλα του σπιτιού του, στο περιβόλι που ήταν από την πίσω πλευρά. Έκοβε ένα δροσερό μεγάλο πορτοκάλι και το καθάριζε με τη μια, με το σφαλιχτάρι που είχε πάντα πάνω του, κάνοντας τη φλούδα του «πλεξίδα» και κρεμώντας την πάνω στη στάμνα, να ξεραθεί λίγο, για να την βάλει μετά η θεία μου στη φασολάδα και να την μπολιάσει έτσι, με βιταμίνη. H ίδια, λίγο μετά, έσπαγε τα ξερά αμύγδαλα για να φτιάξει γλυκό και στη συνέχεια θρυμμάτιζε τα ξερά τσόφλια για να τα βάλει στις γλάστρες, είχαν έλεγε πολύ σίδηρο και ήταν ευεργετικά για τους βασιλικούς της. Σπουδαία η θεία Κλεάνθη, αν δεν τρώγαμε όλη τη φασολάδα, την «πάντρευε» με ρύζι την επόμενη μέρα και για τα λίγα που έμεναν φρόντιζε το σκυλάκι – φύλακας, ο Ερνέστο, οι κοτούλες της και το γουρούνι που πάντα προετοίμαζαν για τα Χριστούγεννα. Μαζί με όλη τους την κοινωνία, οι θείοι μου εφάρμοζαν χωρίς να το ξέρουν πρακτικές κυκλικής οικονομίας, αυθεντικότητας και εν τέλει αειφορίας για τις οποίες θα μπορούσα να σας μιλώ ώρες, όμως αυτοί τις θεωρούσαν απλά τη ζωή τους γιατί έτσι έμαθαν από τους δικούς τους, έτσι τους είχε μάθει η Κρήτη για αιώνες!

Αρκετά χρόνια μετά, ο συμφοιτητής και φίλος μου, ο Μανώλης, ανακαίνιζε το ξενοδοχείο του πατέρα του, μετατρέποντας το σε «πεντάστερο». Είναι αλήθεια ότι το παλιό τους ξενοδοχείο από την δεκαετία του ’80 ήδη, τους είχε δώσει πολλά ως οικογένεια, δίπλα στη θάλασσα, κέρδισε ένα απ’ τα πρώτα συμβόλαια και τους έκανε να ξεχάσουν το δικό τους χωριό, εδώ και πολλά χρόνια. Όμως το νέο ξενοδοχείο ήταν πια ένα «ποίημα πολυτέλειας» όπως ο ίδιος έλεγε, ντρεπόσουν να πατήσεις τα ακριβά πατώματα και να μπεις στα Lux δωμάτια! Ω ναι, ήταν η επένδυση τους για τον 21^ο αιώνα, όμως συχνά τον άκουγα να παραπονιέται για τους λογαριασμούς του ρεύματος, του νερού, του γκαζιού, ακόμα πιο συχνά να μιλάει για τη χλωρίωση στην πισίνα, για το πρόβλημα των σκουπιδιών και τη γεώτρηση που θέλει να κάνει. Μαζί με όλη την οικονομία της Κρήτης έγιναν τουριστικοί επιχειρηματίες και έχτισαν το μέλλον τους σε κάτι που αργότερα έμαθαν ότι λεγόταν «μοντέλο ήλιος και θάλασσα» πάω στο οποίο επένδυσε κι όλη η Κρήτη για καμμιά 50αριά χρόνια ξεχνώντας τους «θείους» σε τέτοιο σημείο που ακόμα και σήμερα δεν φαίνεται να υπάρχει γυρισμός από αυτό που λέγεται Τουρισμός, απειλώντας την αειφορία και την βιωσιμότητά της.

Άλλαξε όμως ο κόσμος, ήρθε κι έφυγε η Covid-19 και μια έρευνα σε 35 χώρες που δημοσίευσε το 2023 η Booking.com, με πάνω από 33.000 ερωτηθέντες, έδειξε ότι το 80% των ταξιδιωτών πιστεύουν ότι το να ταξιδεύουν υπεύθυνα είναι πολύ σημαντικό, 75% αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες, αντιπροσωπευτικές των τοπικών κοινοτήτων, ενώ το 40% δεν γνωρίζει που και πως θα βρει τουριστικές δράσεις και πρακτικές που με βεβαιότητα θα ωφελήσουν τους τοπικούς πληθυσμούς. Επίσης, η ίδια έρευνα αναδεικνύει πως το 65% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί την πιο σημαντική βιώσιμη τουριστική πρακτική και ειδικά το 55% την προστασία της τοπικής βιοποικιλότητας. Μάλλον, όλοι αυτοί θα ήθελαν αυτοί να γνωρίσουν που ζουν και πως ζουν και σήμερα οι θείοι!

Και φτάσαμε στο παράδοξο, το μοντέλο «ήλιος και θάλασσα» να παραμένει κυρίαρχο σε αριθμούς, ενώ οι ειδικές, εναλλακτικές μορφές τουρισμού, ενώ υπάρχουν εδώ και δεκαετίες, σήμερα συνθέτουν εκείνο που ονομάζουμε τουρισμό εμπειρίας και παρόλο που υπολείπονται σε αριθμούς, είναι ή γίνεται καθημερινά ακόμα πιο αισθητή η ανάγκη περαιτέρω προώθησής τους, καθώς οι επισκέπτες μας «αγοράζουν» όλο και περισσότερο εμπειρία, παρά αγαθά. Και όσο διαρκεί αυτή η φυσιολατρική, όσο και φυσιολογική «μετάβαση», από το μοντέλο της πολυτέλειας που έγινε παραδοσιακό τα τελευταία 50 χρόνια, προς το μοντέλο της εμπειρίας που βαφτίζεται καινοτόμο ενώ προϋπήρχε ως τρόπος ζωής, η Κρήτη, έχει το πλεονέκτημα να δώσει πολλές λαμπρές σελίδες και αυτό γιατί, ευλογημένη ως τόπος διαθέτει κάποια στοιχεία που την κάνουν να διαφέρει σε «βαθμούς αειφορίας», σε σχέση με άλλους υπέροχους προορισμούς.

Γιατί στην Κρήτη υπάρχουν, θεσμικά αναγνωρισμένα, (82) Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, (54) Καταφύγια Άγριας Ζωής, (9) Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης, (4) Προστατευτικά Δάση, (1) Προστατευόμενο Τοπίο, (1) Προστατευόμενος Φυσικός Σχηματισμός, (2) από τα (8) ελληνικά Γεωπάρκα του Παγκόσμιου Δικτύου της UNESCO ενώ τα Αστερούσια όρη, με τον Εθνικό Δρυμό της Σαμαριάς, εντάσσονται στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας του Προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO. Κι όλα αυτά, εκτός απ’ την μαγική και ανεξερεύνητη Κρήτη.

Όλη αυτή η μεταστροφή της τουριστικής βιομηχανίας, προκαλεί «αυθεντικούς και κάλπικους προορισμούς», αλλά οι δεύτεροι δεν υπάρχουν! Κάθε προορισμός είναι ο εαυτός του, λιγότερο η περισσότερο αειφόρος, από την Κάρπαθο ως το Ντουμπάι, όμως οι πλατφόρμες για να ανακαλύψουν την διαφορά θα απαιτήσουν απ’ αυτούς να διαθέτουν μία διεθνώς αναγνωρισμένη πιστοποίηση, με σαφείς όσο και διαφανείς διαδικασίες. Κι εδώ θα συναντήσουμε τις απαιτήσεις των κριτηρίων ESG που ενισχύονται από κανονισμούς, όπως ο Κλιματικός Νόμος ή η Οδηγία CSRD της Ε.Ε. Η συμμόρφωση με όλα αυτά τα πρότυπα διευκολύνει ή δεσμεύει με μια θετική έννοια, τις τουριστικές επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση σε διεθνείς επενδύσεις και να ανταποκριθούν στη ζήτηση για υπεύθυνες πρακτικές τουρισμού. Θα το «παλέψουμε»;

Ο όρος ESG (Environmental, Social, Governance) περιλαμβάνει τόσο το φυσικό περιβάλλον όσο και την κοινωνία, όπως η λέξη Δίαιτα κατά τον Ιπποκράτη την πρόσληψη και την αποβολή, μια σχέση τροφών και ασκήσεων όπου οι πρώτες συμπληρώνουν και τα κενά και οι δεύτερες καταναλώνουν τα περιττά, σε μια άσκηση αναλογικότητας και μέτρου σε συνδυασμό με την δική μας διακυβέρνηση. Το πιάνουμε; Τουρισμός δεν είναι μόνο ο επισκέπτης είναι και ο ντόπιος, ο κάτοικος! Η Κρήτη παρέμεινε για αιώνες αειφόρα, βιώσιμη, μέσα από ένα μοντέλο αυτάρκειας παρά την απομόνωση της, που απαντάται σε περιοχές του κόσμου που μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού. Αν θα καταφέρει να κερδίσει και πάλι αυτό το στοίχημα εναπόκειται στην πρόκληση εάν κακώς μιλάμε για αειφόρους και βιώσιμους προορισμούς ή καλύτερα για αειφόρες και βιώσιμες κοινωνίες, μια ερώτηση που ακόμα δεν έχει λάβει τη σωστή της απάντηση – ίσως και την διάσταση – παγκοσμίως.

Δρ. Κυριάκος Γ. Κώτσογλου, Μηχανικός Παραγωγής & Διοίκησης και Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού της Περιφέρειας Κρήτης: “Αειφόροι – Βιώσιμοι Προορισμοί ή Αειφόρες – Βιώσιμες Κοινωνίες;” | Date: 26/12/2024 © Energizing Greece Magazine | 4th Edition March – April 2025 |

#EnergizingGreece

#EnergizingGreeceMagazine

#BePartOfTomorrowsWorld

#FollowTheLeadersOfE

#GrowthEffectForGreece

#FollowThePioneers

#GreeceIsTheDestination

#RegionsOfGreece

#PrimeMinistersOfDelphi

#WordExcellence

#ShowcasingSuccess

#ViewOfUniqueness