Το θέμα της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της στην πολιτιστική κληρονομιά, υλική και άυλη, βρίσκεται πλέον στο προσκήνιο και αναγνωρίζεται ως μία από τις μεγαλύτερες διεθνείς προκλήσεις. Η χώρα μας από το 2019 συμμετέχει ενεργά στο θέμα σε διεθνές επίπεδο και σε εθνικό επίπεδο αποτελεί βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, καταγράφονται υπαρκτοί κίνδυνοι, που σχετίζονται με την αύξηση της έντασης και της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων προκαλώντας πυρκαγιές, πλημμύρες, άνοδο της στάθμης της θάλασσας, ερήμωση εδαφών, κατολισθήσεις και βραχοπτώσεις που μπορούν να πλήξουν τα μνημεία της χώρας αλλά και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο εντάσσονται. Οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης στο φυσικό και συνάμα πολιτιστικό περιβάλλον, είναι καταλυτικές καθώς επηρεάζονται παραδοσιακοί τρόποι και δραστηριότητες που οι τοπικές κοινότητες ασκούν αδιάκοπα από το παρελθόν, αλλοιώνοντας τα χαρακτηριστικά και τη φυσιογνωμία τους.
Οι πρωτοβουλίες και ενέργειες του Υπουργείου Πολιτισμού στοχεύουν στην πρόληψη και στον προγραμματισμό δράσεων για την αντιμετώπιση των απειλών έναντι της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις φυσικές καταστροφές προκειμένου να διατηρηθεί και να μεταβιβαστεί στις επόμενες γενιές.
Σε επίπεδο εθνικού σχεδιασμού έχουν γίνει σημαντικά βήματα, ώστε η διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής να αποτελέσει διακριτή τομεακή πολιτική και να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο προσαρμογής της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής ζωής στη νέα κατάσταση πραγμάτων που έχει διαμορφωθεί. Σε αυτό το πλαίσιο υλοποιούνται σχετικά προγράμματα στα οποία περιλαμβάνονται σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι σε όλη την επικράτεια όπως και και τα μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της χώρας μας.
Στο πλαίσιο του ενταγμένου στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έργου “Σχεδιασμός Εθνικής Στρατηγικής για την προσαρμογή της προστασίας των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής” το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία του ΥΠΠΟ με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό ΄Ιδρυμα Ερευνών περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η συστηματική καταγραφή και παρακολούθηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα μνημεία, η επιλογή των κατάλληλων υποδομών και η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών ανάλογα με την κατά περίπτωση τρωτότητα της περιοχής, η εκπαίδευση και η διασφάλιση της ετοιμότητας του προσωπικού.
Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας υλοποιούνται ακόμη τα έργα της πυρόσβεσης του αρχαιολογικού χώρου Φιλίππων και του αρχαιολογικού χώρου Μυστρά, τα αντιπλημμυρικά έργα στο Δίον και σε Μινωικά Ανάκτορα της Κρήτης (Μάλια) και τα μέτρα αντιμετώπισης βραχοπτώσεων στους Δελφούς, έργα τα οποία είναι απαραίτητα για την ακεραιότητα των μνημείων και για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας τους.
Οι συνεργασίες του Υπουργείου Πολιτισμού με το Υπουργείο, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με επιστημονικά ιδρύματα και με την τοπική αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού είναι εξαιρετικά χρήσιμες και αποδοτικές, καθώς έχουν υλοποιηθεί και συνεχίζουν να υλοποιούνται δράσεις και παρεμβάσεις, που αποσκοπούν τόσο στη λήψη προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας, στην εκπαίδευση του προσωπικού, στην καταγραφή μέσων πυρόσβεσης, στη συντήρηση τους και την προμήθεια του κατάλληλου εξοπλισμού, στη διαχείριση της φυτικής καύσιμης ύλης, σε ασφαλή απομάκρυνση των επισκεπτών και εκκένωση των αρχαιολογικών χώρων σε περίπτωση πυρκαγιάς.
Σε συνάρτηση με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αναφέρεται η δράση της Κατάρτισης ολοκληρωμένων Σχεδίων Διαχείρισης για αρχαιολογικούς χώρους/μνημεία που έχουν εγγραφεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, που υλοποιείται από το Υπουργείο μας και που έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός πλαισίου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των μνημείων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και σχέδια, μεταξύ άλλων, που πραγματεύονται τη λήψη απαραίτητων μέτρων για την αντιμετώπιση απειλών από ανθρωπογενή και φυσικά αίτια που απειλούν τα μνημεία ενσωματώνοντας με αυτόν τον τρόπο το κρίσιμο θέμα της κλιματικής αλλαγής.
Στις μέρες μας η ανάγκη της προστασίας και διαφύλαξης του πολιτιστικού και φυσικού τοπίου γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Είναι απαραίτητη η συνειδητοποίηση ότι μια από τις αποτελεσματικότερες μεθόδους για την πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση των κινδύνων που προέρχονται από τις φυσικές καταστροφές, είναι η εκπαίδευση της νεότερης γενιάς, η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Η κλιματική αλλαγή επιφέρει σημαντικές αλλοιώσεις στις περιβαλλοντικές και κοινωνικές δομές. Η βιωσιμότητα, η κοινωνική και οικονομική ευημερία των κοινοτήτων συνδέονται άμεσα με την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αφού αποτελούν βασικούς παράγοντες διαμόρφωσης των συνθηκών διαβίωσης και της κοινωνικοοικονομικής τους ανάπτυξης.
Γιώργος Διδασκάλου, Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού: “Η προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής” © Diamond Pages Magazine | November 2024 |
About The Author
