Οι επαγγελματίες της υγείας και ασφάλειας στην εργασία (ΕΑΥ) ως ειδικοί επιστήμονες προβαίνουν στη βελτίωση της συμμόρφωσης με τους Κανονισμούς για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία και σε καθολική επισκόπηση της κατάστασης υγείας και ασφάλειας των οργανισμών. H τεχνογνωσία τους επιτρέπει να υποστήριζουν και να αναφέρουν τους τομείς που χρειάζονταιπαρεμβάσεις για τη βετίωση των συνθηκών εργασίας. Καθοριστικός είναι και ο ρόλος τους όσον αφορά την ευαισθητοποίηση, ενσυναίσθηση σχετικά με τα οφέλη και την προώθηση της συμμόρφωσης σε μια εταιρική προληπτική κουλτούρα – όπου είναι η βάση ώστε να επιτύχουν οι οργανισμοίασφαλέστερα και υγιέστερα περιβάλλοντα εργασίας.
Η νομική συμμόρφωση δεν είναι μόνο η εφαρμογή βασικών προτύπων ΕΑΥ στο χώρο εργασίας, κατεπέκταση απευθύνεται και προς όφελος του ανθρώπινου δυναμικού του. Η επίτευξη μιας τέτοιας συμμόρφωσης απαιτεί μια εις βάθος καιλεπτομερή ανάλυση των χαρακτηριστικών ενόςεργασιακού περιβάλοντος και των ανθρώπων που τα περικλύουν, ενώ αυτή η ανάλυση απαιτείται για να μπορεί να αντιστοιχίσει τη συμμόρφωση στους κανόνες με το πραγματικό περιβάλον ενός εργασιακού χώρου.
Το έργο των επαγγελματιών υγείας και ασφάλειας απαιτεί ευρεία και σε βάθος τεχνική/επιστημονικήγνώση, κατανόηση της νομοθεσίας, ικανότητες όπως η επικοινωνία, η ηγεσία, η ενσυναίσθηση, οι δεξιότητες κατάρτισης αλλά και ικανότητα δημιουργίας συνδέσμων και δικτύων με άλλες πολιτικές, συστήματα, περιβάλλοντα ή/και φορείς που μπορούν να επηρεάζουν το εργασιακόπεριβάλον. Το μοντέλο πρόληψης (προληπτική ιατρική συνδιαστικά με την πρωτοβάθμια υγεία και την προαγωγή υγείας) παρέχουν την πιο αποτελεσματική υποστήριξη για συμμόρφωση, και όπου αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συνολική βελτίωση της αποτελεσματικότητας διαχείρισης της υγείας και της ασφάλειας.
Η ευελιξία και οι νέοι αναδυόμενοι κίνδυνοι απαιτούν ένα παγκόσμιο όραμα και κοινές αρχές. Το μέλλον, όσον αφορά “το προλαμβάνειν” απαιτεί επαγρύπνιση και ικανότητα προσαρμογής στα νέα δεδομένα. Τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία COVID-19 αφήνουν τους ερωτηθέντες με τους ακόλουθους προβληματισμούς: ▪ Ο αντίκτυπος των πανδημιών, και μάλιστα των θεμάτων δημόσιας υγείας γενικότερα, επηρεάζει βαθιά τους χώρους εργασίας, επομένως υπάρχει ανάγκη συμμετοχής επαγγελματιών υγείας και ασφάλειας στη λήψη αποφάσεων στη διαχείριση του εργασιακού περιβάλλοντος και της φροντίδας των εργαζομένων. ▪ Ο COVID-19 ανέδειξε νέους κινδύνους που τώρα πρέπει να ληφθούν υπόψη. ▪ Η αντιμετώπιση της πανδημίας έδειξε πώς η διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων και η ενσωμάτωση νέων τρόπων εργασίας (τηλεεργασία, ψηφιακές πλατφόρμες κ.λπ.) απαιτούν επαναξιολόγηση των κινδύνων εντός των οργανισμών και νέες μορφές διαχείρισης της ΕΑΥ. ▪ Οι οργανισμοί πρέπει να είναι πιο ευέλικτοι και ανθεκτικοί, οδηγώντας σε πιο πρακτικά συστήματα διαχείρισης.
Καθώς η ειδικότητα της Ιατρικής της Εργασίας είναι πολλά υποσχόμενη και ανήκει και πρεσβεύει αποκλειστικά την πρωτοβάθμια περίθαλψη,πρόληψη και προαγωγή της υγείας είναι δίκαιο να συμπεριληφθεί και η συγκεκριμένη ειδικότητα της Ιατρικής της Εργασίας στο θεσμό του Προσωπικού Ιατρού, αφού πρόσφατα, αδίκως, τους αφαιρέθηκε το δικαίωμα προτεραιότητας στην Ειδικότητά τους.Οι Ιατροί Εργασίας (ΕΙΕ) παίζουν σημαντικό ρόλο στην ίδρυση κουλτούρας πρόληψης και είναι επωφελής για την υγεία και κοινωνική πρόνοια και η συμπερίληψη τους στη χάραξη πολιτικής θα βελτιώσει το σημερινό πανόραμα των υπηρεσιών πρόληψης και η ένταξη τους στο θεσμό θα υποστηρίξει τη συμμόρφωση με τους κανόνες υγείας και ασφάλειας και θα δώσει και νεα έκταση στην αναγνώριση από ειδικούς επιστήμονες των επαγγελματικών ασθενειών και ατυχημάτων της χώρας σε στατιστικό επίπεδο με την χρόνια παρακολούθηση της υγειας ατόμων σε προσωπικό επίπεδο (προσωπικού ιατρού). Επίσης, η τεχνογνωσία τους θα προσφέρει οφέλη και προώθηση της συμμόρφωσης με μια θεσμική προληπτική κουλτούρα προσφέροντας στο κράτος ασφαλέστερους και υγιείς πολίτες με ορθή εξειδικευμένη καθοδήγηση στα θέματα προληπτικής ιατρικης βελτιώνοντας το παρόν μοντέλο πρόληψης υγειας του κράτους.
Ενα καλό σύστημα διαχείρισης ΕΑΥ απαρτίζεται από την καθοδήγηση των ΕΙΕ, οι οποίοι αποτελούν την κινητήρια δύναμη της υγείας και της ασφάλειας, με μια ολιστική άποψη προς τις απαιτήσεις της οργάνωσης της ΕΑΥ σε συνεργασία με επιτελίο νοσηλεύτριας εργασίας, εργονόμους υγιεινής, ψυχολόγους εργασίας και ψυχοκοινωνιολογίας με στόχο τη δημιουργία νέων διαύλων επικοινωνίας και συνεργασίας. Οι επαγγελματίες ΕΑΥ διαθέτουν τις γνώσεις και είναι ικανοί να διαχειρίζονται όχι μόνο τις διαφορετικές συνθήκες εργασίας, χώρους εργασίας και τρόπους οργάνωσης εργασίας, αλλά μεριμνούν και για την ευημερία και την ψυχική υγεία των εργαζομένων και την ορθή εφαρμογή της εκτίμησης κινδύνου.
Η ποσότητα, η χωρητικότητα και η ικανότητα των επαγγελματιών ΕΑΥ είναι οι κύριες αδυναμίες του υφιστάμενου συστήματος, γιαυτό και η πολιτεία οφείλει να εστιάσει στην ΕΑΥ προς όφελος της κοινωνίας και να ενσωματωθούν σημαντικές αλλαγές ΕΑΥ και αρχές στην εθνική νομοθεσία, διασαφινίζοντας τους διαφορετικούς παράγοτες και την οργανωτική δομή για την ΕΑΥ.
Η αναγνωριση και η στήριξη του θεσμού είναι σημαντικό ορόσημο για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία. Στόχος είναι γενικά η διάδοση της έννοιας της ΕΑΥ, η υποστήριξη του θεσμού των ειδικών ιατρων εργασιας, η χορήγηση ειδικών παροχών, κινήτρων και ευνοικών διατάξεων για την προτίμηση της ειδικότητας, η βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης προς βελτιώση της ηθικής προσέγγισης και της επαγγελματικής ποιότητας. Η ενίσχυση και η προώθηση μιας κουλτούρας πρόληψης πρέπει να στοχεύσει στην προώθηση της αξίας της ύπαρξης «βέλτιστων πρακτικών, ευημερίας και ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος» με γνώμονα τη σωστή ανάπτυξη υγείας και ασφάλειας αποφεύγοντας το αντίκτυπο της αυξανόμενης εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών πρόληψης αυξάνοντας τον κίνδυνο της λανθασμένης προσέγγισης «εξοικονόμησης κόστους και κακής ποιότητας υπηρεσιών». Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η υγεία και η ασφάλεια να χάσουν την εγγενή τους αξία προστασίας και ασφάλειας και αντ’ αυτού να γίνει εμπόρευμα προς πώληση. Αυτό θα σήμαινε ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η αξία του θεσμού, ο οποίος συνδέεται με πολλούς παράγοντες, όπως η ποιότητα, η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των παροχών σε αντίθεση με την οικονομική του αξία. Οι προσδοκίες, οι κανονισμοί και η συνείδηση για την υγεία και ασφάλεια έχουν δρόμο προς βελτίωση σε μεγάλο βαθμό, τόσο στον επιχειρηματικό κόσμο όσο και στην ευρύτερη κοινωνία και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια δαπάνη, άλλα ως μια κερδοφόρα επένδυση.
Στατιστικά, οι υπηρεσίες πρόληψης δεν μπορούν να καλύψουν τις τοπικές ανάγκες όσον αφορά την ικανότητα και τον όγκο και συχνά η έλλειψη της εξειδίκευσης οδηγεί στην μη κατάλληλη ανταπόκριση και αντιμετώπιση σε πολλούς τομείς και περιστάσεις. Επίσης, η πρόληψη γενικά εξακολουθεί να εκλαμβάνεται περισσότερο ως μια επιφανειακή στάση παρά ως μια νοοτροπία πλήρως ενσωματωμένη στην κουλτούρα και στη στρατηγική των οργανισμών (τόσο για τους εργοδότες όσο και για τους εργαζόμενους). Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές κοινές αδυναμίες στις περισσότερες χώρες αναφορικά με την αβεβαιότητα για το επίπεδο προσόντων των επαγγελματιών ΕΑΥ και αναγνωρίζεται ότι υπάρχει ακόμη περιθώριο για σημαντική βελτίωση σε όλες τις χώρες.
Η συνειδητοποίηση των επιπτώσεων της “κακής”υγείας, των τραυματισμών λόγω εργασίας και η συλλογή στατιστικών ατυχήματων, θάνατων ή συμβάντων που λαμβάνουν χώρα σε χώρους εργασίας θα διασφαλίσει ένα αξιοπρεπές επίπεδο ΕΑΥ και θα αναγκάσει να ενισχυθεί η στρατηγική τήρησης μέτρων ΕΑΥ, η ανάπτυξη και η εφαρμογή στην πράξη ορθών πρακτικών θεσπίζοντας νομοθετικές και ρυθμιστικές αρχές.
Τέλος, η ανάπτυξη εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης προσανατολισμένη στην ΕΑΥ για εργοδότες καθώς και για εργαζομένους, αναδεικνύοντας την πολιτική και τα στρατηγικά οφέλη της ΕΑΥ, η προσφορά δομημένων κινήτρων για την προώθηση της υιοθέτησης ενός συστήματος διαχείρισης ασφάλειας, η καθοδήγηση και ενσωμάτωση στο στρατηγικό όραμα των οργανισμών προκειμενου να επικεντρώνονται στο ESG και στο περιβάλλον, την υγεία και την ασφάλεια (EHS) και η υιοθέτηση επαγγελματισμού στα ζητήματα EHS παίζουν καθοριστική αξία στη βιωσιμότητα των εταιρειών και αποτελούν τον ακρογονιαίο λίθο στήριξης του συστήματος ΥΑΕ της κοινωνίας ώστε να επιτευχθεί ένα ασφαλέστερο και υγιέστερο εργασιακό περιβάλλον για όλους.
Ελένη Ζορμπά, MD, PhD, Ειδικός Ιατρός Εργασίας, Μέλος της International Commission on Occupational Health (ICOH), Σύμβουλος – Εμπειρογνώμων Επιχειρήσεων & Βιομηχανιών σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας Εθνικός Γραμματέας του International Commission on Occupational Health (ICOH) για την Ελλάδα (National Secretary of ICOH for Greece): “Ο ρόλος που διαδραματίζουν οι ιατροί εργασίας στην πρόληψη και η στήριξη της ουσιαστικής συμμόρφωσης με τα πρότυπα για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία” © Diamond Pages Magazine | November 2024 |
About The Author
