Οι ψηφιακές δυνατότητες και οι νέες τεχνολογίες καθιστούν ήδη, σε πολλές χώρες, τις πόλεις που ζούμε έξυπνες και αποτελεσματικές. Πώς θα μπορούσε η πρωτεύουσα να γίνει έξυπνη πόλη; Τι αλλαγές θα δημιουργήσει μια τέτοια εξέλιξη στην καθημερινότητά μας;
Κάποτε ο νεοβραβευμένος για την καινοτομία στον Δήμο του δήμαρχος του Τελ Αβίβ μού είπε: «Η πιο έξυπνη πόλη ήταν η αρχαία Αθήνα. Διότι ο πολίτης είχε τον πρώτο λόγο, και έτσι η πόλη έπρεπε να σχεδιάσει τα πάντα γύρω από τις ανάγκες του». Το έλεγε αυτό, για να αναδείξει ότι η καινοτομία και η χρήση της τεχνολογίας δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά πρέπει να υπηρετούν έναν ξεκάθαρο στόχο. Στην προκειμένη περίπτωση, την εξυπηρέτηση του πολίτη και τη διευκόλυνση της καθημερινότητάς του. Στην Αθήνα τα προβλήματα δεν είναι πολύ διαφορετικά από αυτά που αντιμετώπισε στην αρχή της θητείας του ο δήμαρχος του Τελ Αβίβ. Ο Δήμος είναι κλειστός και απόμακρος στον πολίτη. Πιο συχνά συμβαίνει να του δημιουργεί αγκυλώσεις από το να του λύνει προβλήματα.
Ο στόχος λοιπόν της καινοτομίας πρέπει να είναι διττός: Από τη μία να αφήσει τον πολίτη να συμμετάσχει στη λήψη των αποφάσεων και, από την άλλη, να σχεδιάσει διαδικασίες που να εξυπηρετούν αντί να δυσκολεύουν. Προφανώς και μπορεί να βοηθήσει η τεχνολογία.
Άρα, πρώτα θέτεις προτεραιότητες και σχεδιάζεις και μετά εφαρμόζεις νέες τεχνολογίες και μεθόδους. Μπορεί η νέα ψηφιακή εποχή να αναζωογονήσει τη Δημοκρατία των πόλεων; Να λειτουργήσει ως πρόκληση για δημιουργία συμμετοχικών μοντέλων διακυβέρνησης της; Και, αν ναι, πώς;
Διανύουμε μια εποχή όπου οι πολίτες σε παγκόσμιο επίπεδο διεκδικούν όλο και περισσότερη δημοκρατία. Ζητούν μεγαλύτερη συμμετοχή στις αποφάσεις που λαμβάνονται για την καθημερινότητά τους. Το μέλλον των δυτικών κοινωνιών επαφίεται στη δυνατότητά τους να ανταποκριθούν σε αυτή την απαίτηση.
Σίγουρα, οι νέες τεχνολογίες μπορούν να συμβάλουν σε αυτό, αφού μειώνουν τους χρόνους και «σβήνουν» τις αποστάσεις. Άρα, οι διαφορετικές απόψεις μπορούν να ακουστούν περισσότερο και να έχουν μεγαλύτερη διείσδυση στο κοινωνικό σύνολο, αλλά και στους πολιτικούς.
Για παράδειγμα, θα βοηθούσε πολύ να απευθυνθούμε στους πολίτες για να μας πουν τη γνώμη τους, αλλά και να προτείνουν λύσεις για την καθαριότητα της πόλης, για την εξυπηρέτησή τους από τις υπηρεσίες. Να μας πουν ακόμα και το πού επιθυμούν να επενδύσει ο Δήμος την επόμενη τετραετία. Αυτό το κάνεις σίγουρα πιο εύκολα μέσα από τις νέες τεχνολογίες. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στον Δήμο είναι ότι δεν καταγράφονται οργανωμένα τα παράπονα των πολιτών. Αν χρησιμοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες σε αυτό το θέμα, θα είναι σίγουρα ένα μεγάλο βήμα για την επίλυσή τους.
Τουρισμός, προβολή της πόλης, ασφάλεια, ενημέρωση του πολίτη, ποιότητα ζωής, επικοινωνία. Πώς μπορεί να επιδράσει σε όλα αυτά μια έξυπνη πόλη και πώς μπορεί να τα αλλάξει;
Σήμερα όλοι μας, λίγο-πολύ, επικοινωνούμε μέσω ψηφιακών μέσων. Ολόκληρη η δραστηριότητά μας, η καθημερινότητά μας, βρίσκεται εκεί – άρα είναι σημαντικό να μπορούμε, μέσα από την ψηφιακή τεχνολογία, να βελτιώσουμε την καθημερινότητά μας, αλλά και το μέλλον μας. Όταν ο καθένας μας μπορεί να ενημερωθεί, να προβληθεί, ακόμα και να προστατευτεί μέσα από τα ψηφιακά μέσα, αφού μπορεί να μοιραστεί πληροφορίες με πολλούς ανθρώπους που δεν τους γνωρίζει καν, καταλαβαίνουμε την τεράστια δύναμη που έχουν τα μέσα αυτά. Όλοι μας ψάχνουμε πληροφορίες για τα πάντα. Παρ’ όλα αυτά, χρειάζεται μεγάλη προσοχή στο πώς εφαρμόζονται όλες αυτές οι καινοτομίες.
Όταν ανέλαβα το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, δεν υπήρχε ηλεκτρονική πλατφόρμα με την οποία να μπορεί ο επισκέπτης να οργανώσει τις διακοπές του στην Ελλάδα. Τότε με τον ΕΟΤ ξεκινήσαμε μια τέτοια προσπάθεια. Το αποτέλεσμα δεν ήταν μόνο να φτάσουμε την Ισπανία σε επισκεψιμότητα, που είχε ξεκινήσει πριν από εμάς, αλλά να καταλάβουμε και τι ακριβώς έψαχναν οι επισκέπτες, με αποτέλεσμα να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε νέα τουριστικά προϊόντα και διαδρομές. Όταν η τεχνολογία βρίσκεται στην υπηρεσία του ανθρώπου, τότε μπορείς να πετύχεις πολλά.
Παύλος Γερουλάνος, π. Υπουργός Πολιτισμού & Τουρισμού Ελλάδας