Προέδρος του Management Board και Διευθύνων Σύμβουλος στην Hrvatski Telekom d.d., θυγατρική εταιρεία της Deutsche Telekom AG στην Κροατία. Συγχαρητήρια για τη νέα σας θέση, η οποία oμολογουμένως είναι ιδιαίτερα θεαματική και προκαλεί θαυμασμό, αν λάβει κανείς υπόψη του και το πόσο νέος είστε. Πόσο «ειδικό βάρος» έχει για εσάς αυτή η θέση;
Θα έλεγα ότι δεν είναι τίποτε περισσότερο από την αναγνώριση της καταπληκτικής δουλειάς που γίνεται τόσα χρόνια στον όμιλο ΟΤΕ, υπό την καθοδήγηση του Μιχάλη Τσαμάζ. Ταυτόχρονα είναι και μεγάλη πρόκληση η ηγεσία μιας τόσο σημαντικής επιχείρησης σε μια χώρα σαν την Κροατία, που
βρίσκεται σε αναπτυξιακή τροχιά τα τελευταία χρόνια, να μπορέσει να εξελιχθεί και να ανταγωνιστεί επάξια τις υπόλοιπες προηγμένες τεχνολογικά ευρωπαϊκές χώρες.
Άνθρωπος των τηλεπικοινωνιών σε “key positions”! Τι ήταν αυτό που σας έδωσε τη μεγαλύτερη ώθηση στην καριέρα σας; Το έχετε αντιληφθεί και πότε; Θεωρείστε «μυαλό της τεχνολογίας», συνέβαλε αυτό στην επαγγελματική σας εξέλιξη;
Η περιέργεια για το νέο και το διαφορετικό, η διαρκής βελτίωση και η πολλή δουλειά. Αυτά τα τρία στοιχεία με έχουν βοηθήσει μέχρι σήμερα, σε συνδυασμό με εμπνευσμένους ηγέτες που είχα την τύχη να συναντήσω στον δρόμο μου.
Είναι η τεχνολογία σήμερα διάχυτη; Αν ναι, πού οφείλεται; Αν όχι, πού το αποδίδετε; Τι αντίστοιχα θα συμβεί στο μέλλον;
Η τεχνολογία έπαιζε πάντα καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της κοινωνίας. Σήμερα όμως, ως αποτέλεσμα της εκθετικής της προόδου τα τελευταία χρόνια, φέρνει πραγματική επανάσταση στον τρόπο που ζούμε, αλλάζοντας τα πάντα γύρω μας.
Οι εταιρείες που ο πυρήνας τους είναι τεχνολογικός βρίσκονται σε «αγώνα δρόμου» για να καινοτομούν, για να είναι ανταγωνιστικές ή για να κάνουν claim στην αγορά την πρωτοπορία τους, διεκδικώντας μια αντίστοιχη θέση στο μέλλον;
Θα έλεγα και τα δύο. Καθώς οι απαιτήσεις των πελατών αυξάνονται, οι εταιρείες τεχνολογίας οφείλουν να καινοτομούν διαρκώς, για να βελτιώνουν την εμπειρία του πελάτη, αξιοποιώντας τις εξελίξεις της τεχνολογίας και παραμένοντας ανταγωνιστικές μέσα από τη διαφοροποίησή τους στην αγορά.
Πιστεύετε ότι ο καταναλωτής καταλαβαίνει τη διαφορά από τα διαρκή τεχνολογικά developments ή up dates; Χρειάζεται να τα καταλάβει ή αρκεί το καλό marketing για να πειστεί ότι τα χρειάζεται; Παρουσιάζονται σημεία κορεσμού σήμερα ή θα παρουσιαστούν στο μέλλον;
Η τεχνολογία από μόνη της δεν κάνει τη διαφορά. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας για την παροχή καλύτερων υπηρεσιών είναι αυτό που εισπράττει ο καταναλωτής. Όσο η τεχνολογία βελτιώνει την καθημερινότητα, τόσο πιο δεκτικοί θα είναι οι καταναλωτές στις αλλαγές.
Ο καταναλωτής εστιάζει στις νέες εφαρμογές ή στο πώς αυτές επηρεάζουν τη ζωή του; Ως παράδειγμα, αναφέρουμε μία εφαρμογή Α, η οποία είναι απολύτως χρηστική, και μία εφαρμογή Β, η οποία ακολουθεί την Α και η οποία είναι τεχνολογικά πιο προηγμένη, όμως ο καταναλωτής δεν αντιλαμβάνεται ή δεν του είναι ξεκάθαρο πόσο περισσότερα θα του προσφέρει. Πόσα μπορεί να καταλάβει τελικά ο καταναλωτής από τη διάχυση της τεχνολογίας και πόσα μπορεί να «ασπαστεί» και να αξιοποιήσει;
Όπως ήδη ανέφερα, μια εφαρμογή που δεν φέρνει προστιθέμενη αξία στην καθημερινότητα του καταναλωτή γρήγορα θα απαξιωθεί και θα χαθεί. Είναι αμέτρητα τα παραδείγματα εφαρμογών που, μετά την αρχική εγκατάστασή τους σε μια συσκευή, αφαιρέθηκαν, καθώς δεν δικαιολόγησαν την ύπαρξή τους.
Πριν από το λανσάρισμα νέων εφαρμογών ή τεχνολογικών up grades, είθισται οι εταιρείες να διενεργούν έρευνες αγοράς και σε ποιο βαθμό; Πόσο ξεκάθαρη είναι η τοποθέτηση των καταναλωτών απέναντι σε αυτές; Πόσο οι εταιρείες τη λαμβάνουν υπόψη σήμερα ή θα τη λαμβάνουν στο μέλλον;
Η έρευνα αγοράς είναι απαραίτητη διαδικασία στην ανάπτυξης μιας νέας υπηρεσίας. Αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια είναι ότι οι έρευνες αγοράς δεν γίνονται πλέον σε κάποια αίθουσα ερευ νών, αλλά στην πραγματική ζωή, με live εφαρμογές που λανσάρονται σε πιλοτική βάση και τελειοποιούνται σταδιακά, με βάση το feedback των καταναλωτών μέσα από τη χρήση τους.
Είναι δεδομένο ότι έχουν τεθεί τα θεμέλια για την τεχνολογία, ώστε να διαχέεται άμεσα και χρονικά σύντομα από περίοδο σε περίοδο. Έχουν προσδιοριστεί τα δεδομένα εκείνα που μπορούν να προσδιορίσουν την απήχηση και το μέγεθος της αγοράς που θα ανταποκριθεί;
Η ταχύτητα διάχυσης της τεχνολογίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα δίκτυα και τις πλατφόρμες πάνω στις οποίες οι νέες τεχνολογίες λειτουργούν. Οι διαρκείς επενδύσεις των τηλεπικοινωνιακών παρόχων σε νέες υποδομές, καθώς και η αύξηση της διείσδυσης των πλατφορμών στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις, είναι σημαντικοί παράγοντες για την ταχύτερη διάχυση και υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών στην αγορά. Όσον αφορά την απήχηση και το μέγεθος της αγοράς, εξαρτάται κάθε φορά από τον κοινό στόχο, αλλά και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανάγκης που καλείται να καλύψει η τεχνολογία.
Μια νέα υπηρεσία, προϊόν ή εφαρμογή μπορεί να φαίνονται ελκυστικά στον σχεδιασμό και στην υλοποίησή τους. Συνήθως αυτό απέχει πολύ ή λίγο από το αν οι καταναλωτές θα γίνουν πελάτες ή αν θα τα αξιολογήσουν θετικά εμπορικά; Γνωρίζουν οι εταιρείες πώς να το διαχειριστούν και σε ποιο βαθμό; Τις καθοδηγούν η τεχνολογική εξέλιξη και τα trends ή τις επηρεάζει το πώς κινείται ο ανταγωνισμός;
Η ανάπτυξη μιας νέας υπηρεσίας ή εφαρμογής πρέπει πάντα να ξεκινάει από το ποιο πρόβλημα πάμε να λύσουμε και πάνω στη λύση αυτού του προβλήματος να εστιάζει. Η υλοποίηση υπηρεσιών ή προϊόντων χωρίς ξεκάθαρη στόχευση στη λύση κάποιου προβλήματος δύσκολα θα βρει χώρο στην αγορά. Τα trends και ο ανταγωνισμός είναι σίγουρα σημεία αναφοράς που λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία υλοποίησης νέων προϊόντων και υπηρεσιών, και βοηθούν τις εταιρείες να γίνονται καλύτερες.
Γνωρίζετε παραδείγματα μεγάλων και φιλόδοξων λανσαρισμάτων, τα οποία όμως τελικά αποδείχθηκαν ελλιπή τεχνολογικά ή μη εμπορικά; Τι, κατά τη γνώμη σας, έπαιξε ρόλο σε αυτό;
Υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα λανσαρισμάτων που απέτυχαν, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν κατάφεραν να ικανοποιήσουν κάποια ανάγκη, είτε γιατί παρασύρθηκαν από την τεχνολογία και τις δυνατότητές της, αγνοώντας τον τελικό χρήστη, είτε γιατί δεν επέλεξαν το σωστό μοντέλο εμπορικής διάθεσης στην αγορά.
Η καινοτομία είναι έρεισμα, στρατηγική ή αυτοσκοπός για μια εταιρεία, προκειμένου αυτή να θεωρείται στα μάτια του καταναλωτή ότι εξελίσσεται τεχνολογικά; Ποια διάχυση είναι ευκολότερη, αυτή της τεχνολογίας με καινοτομία ή αυτή χωρίς καινοτομία; Υπάρχει διαφορά και ποια;
Η τεχνολογία είναι βασικό εργαλείο επιβίωσης μιας εταιρείας. Χωρίς καινοτομία και εξέλιξη, μια εταιρεία είναι καταδικασμένη να βρεθεί αργά ή γρήγορα εκτός αγοράς. Οι καταναλωτές δεν κρίνουν τις εταιρείες από τον βαθμό της τεχνολογικής τους εξέλιξης, αλλά από το κατά πόσο αυτές βελτιώνουν, μέσω της τεχνολογίας, τις προσφερόμενες υπηρεσίες σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους.
Η ένταση και ο οίστρος για τεχνολογική εξέλιξη, καινοτόμα ή μη, έχουν για τις εταιρείες το επιθυμητό return από την επένδυση ή, απλώς, μειώνουν το margin στο όνομα του brand image;
Η αξιοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων για τη βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών δεν είναι θέμα brand building αλλά επιβίωσης για τις εταιρείες του σήμερα. Εταιρείες που δεν επενδύουν και αξιοποιούν την τεχνολογία, φέρνοντας καινοτομίες, στο μέλλον δεν θα έχουν πρόβλημα margin, αλλά ύπαρξης.
Υπάρχουν οπαδοί και των δύο δογμάτων. Του πρώτου, που δέχεται ότι η τεχνολογία είναι ζωτικής σημασίας για την καινοτομία, και του δεύτερου, που θεωρεί ότι η καινοτομία είναι ζωτικής σημασίας για την τεχνολογία. Η εμπειρία σας μέχρι σήμερα τι έχει δείξει και τι πιστεύετε ότι θα συμβεί στο μέλλον και γιατί; Ποιο από τα δύο δόγματα «έλκει» τον καταναλωτή ή επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα ενός Brand; Καταλαβαίνει o καταναλωτής τις διαφορές, αν υπάρχουν; Και, αν υπάρχουν σήμερα, θα υπάρχουν και στο μέλλον; Ή οι υπάρχουσες θα εξισωθούν, πότε, πώς και για
ποιο λόγο;
Η τεχνολογία είναι βασικός πυλώνας της καινοτομίας, χωρίς όμως να είναι και απαραίτητη προϋπόθεση. Οι επιχειρήσεις πρέπει να καινοτομούν διαρκώς με ή και χωρίς τη χρήση της τεχνολογίας. Παράλληλα, όμως, οφείλουν να αξιοποιούν και τις νέες δυνατότητες που τους παρέχει η τεχνολογία, για να ενισχύουν τον βαθμό καινοτομίας τους σε σχέση με το ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Ως Διευθύνων Σύμβουλος μιας θυγατρικής ενός τηλεπικοινωνιακού κολοσσού, πώς θα κατευθύνατε το ανθρώπινο δυναμικό σας, όσον αφορά την αντίληψη για την εστίαση που θα πρέπει να έχει στο μέλλον, ως προς το positioning του Brand και της εταιρείας στην αγορά;
Γενικά, αλλά και σε σχέση με την τεχνολογία, την καινοτομία ή το «περιεχόμενο» που θα προσφέρεται μέσω αυτών στον καταναλωτή. Το όραμά μας στην Telekom Κροατίας είναι η σύνδεση όλων των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας ευρύτερα με τις δυνατότητες που οι τεχνολογικές εξελίξεις φέρνουν, με στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητάς τους και την ανάπτυξή τους, αλλά και τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για όλη την κοινωνία συνολικά, μέσα από την τεχνολογία.
Αν έπρεπε σήμερα, ως Leader ενός ευρωπαϊκού γίγαντα, να πάρετε μια στρατηγική απόφαση για το μέλλον, σχετικά με το πόσο πρέπει να επενδύσετε μεταξύ της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών και του «περιεχομένου» προς όφελος του καταναλωτή, ποια θα ήταν η αναλογία;
Στις χώρες όπου δραστηριοποιούμαστε είμαστε, κατά κανόνα, ο μεγαλύτερος επενδυτής, με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο, σε τηλεπικοινωνιακές υποδομές και τεχνολογίες, ορίζοντας σε μεγάλο βαθμό τον ρυθμό εξέλιξης και ανταγωνιστικότητας της χώρας στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο χάρτη. Έτσι, θεωρούμε ότι είμαστε ο βασικός πυλώνας για την ανάπτυξη της οικονομίας και της κοινωνίας, μέσα από τις επενδύσεις μας στις νέες τεχνολογίες.
Θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μας ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι τεχνολογίες του μέλλοντος οι οποίες θα αλλάξουν αυτά που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα και πώς αυτές θα επηρεάσουν τη ζωή μας;
Υπάρχουν καθοριστικοί παράγοντες ή παράμετροι που θα πρέπει να ενισχυθούν ή και να αποφευχθούν, ώστε το ισοζύγιο να είναι θετικό; Οι γεωπολιτικές αλλαγές, η παγκοσμιοποίηση, η τεχνητή νοημοσύνη και ο στόχος για «καθαρή μηδενική ενέργεια», ως παραδείγματα, θα είναι από αυτούς τους παράγοντες και γιατί;
Οι κυρίαρχες τάσεις στην τεχνολογία, που έχουν ήδη μπει στη ζωή μας και θα εξελιχθούν ακόμη περισσότερο σταχρόνια που έρχονται, είναι γύρω από τα internet of things, artifical intelligence / machine learning, augmented and virtual reality, robotics / biometrics, blockchain, quantum computing, τεχνολογίες που θα στηριχτούν και θα λειτουργήσουν πάνω από τα δίκτυα οπτικών ινών και 5G που οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι χτίζουν σήμερα. Αν έπρεπε να ξεχωρίσω κάποια, θα έλεγα την τεχνητή νοημοσύνη, η εξέλιξη της οποίας θα εγείρει πολλά ερωτήματα και ηθικά διλήμματα, οι απαντήσεις των οποίων θα ορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις κοινωνίες του μέλλοντος. Η ακεραιότητά μας, οι αξίες και τα ιδανικά μας θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην ορθή εξέλιξη και χρήση της τεχνολογίας, όσον αφορά τόσο τις ανθρώπινες σχέσεις όσο και το περιβάλλον μας.
Κώστας Νεμπής , CEO Hrvatski Telekom d.d.
You could find out more about Hrvatski Telekom d.d. HERE